چکیده:
در روشی که در این مقاله برای احکام قضایا ارائه شده است، پس از آشنایی با
احکام برآمده از مربع تباینات، رابطة عکس مستوی از طریق مثال و نمودار ون بررسی شده
و سپس، رابطة نقض محمول با تکیه بر اصل بدیهی محال بودن اجتماع و ارتفاع دو نقیض و
نمودار ون بررسی شده است. رابطة نقض محمول، رابطهای بینیاز از استدلال است؛ زیرا
مبنای آن، اصل محال بودن اجتماع و ارتفاع نقیضان است. با داشتن یک قضیه و إعمال
تناوبی دو رابطة عکس مستوی و نقض محمول بر آن، دیگر روابط میان قضایا اثبات میشود.
محسنات این روش، سادگی در مقام آموزش، استقصای تمام روابط میان قضایا و احتراز از
روش دوری است؛ به همین دلیل، این روش بر روش مرحوم مظفر که در کتاب «المنطق»
برگزیده است (کتابی که به عنوان متن درسی در بسیاری از حوزههای علمیه و دانشگاهها
تدریس میشود)، ارجحیت دارد؛ زیرا روش مرحوم مظفر، روشی پیچیده، ناقص و نیز دوری
است.
خلاصه ماشینی:
"دکتر رضا اکبری* چکیده: در روشی که در این مقاله برای احکام قضایا ارائه شده است، پس از آشنایی با احکام برآمده از مربع تباینات، رابطة عکس مستوی از طریق مثال و نمودار ون بررسی شده و سپس، رابطة نقض محمول با تکیه بر اصل بدیهی محال بودن اجتماع و ارتفاع دو نقیض و نمودار ون بررسی شده است.
3. پیچیدگی در مقام آموزش: مدرسان منطق به خوبی واقفاند که آموزش برخی از احکام قضایا به دانشجویان، به گونهای که مرحوم مظفر در کتاب خود آورده است، تا چه حد پیچیده است؛ در اینجا به عنوان نمونه، به توضیحات ایشان در اثبات عکس نقیض مخالف و موافق قضیة سالب کلی، که تا حدودی صوری شده است، اشاره میشود (با این توضیح که «//» نماد رابطة تباین، «7» نماد منفصلة حقیقه، «8» نماد عطف، «×» نماد رابطة عموم و خصوص من وجه است): 1.
بهطور کلی، اگر روابط به دستآمده در این بخش را که هفت رابطه هستند، با روابط به دستآمده از مربع تباینات، در نظر بگیریم، متوجه میشویم که هر قضیه با 31 قضیة دیگر، رابطه دارد که بر اساس آن، اگر قضیة اول، صادق باشد، برخی از 31 قضیه، صادق و برخی از آنها کاذب هستند و صدق و کذب برخی دیگر از قضایا نامعلوم است.
برخی نا P، نا S نیست: کاذب (متناقض عکس نقیض موافق) جمعبندی روشی که در بارة احکام قضایا در این نوشتار معرفی شد، روشی است که در آن، پس از ذکر روابط حاصل از مربع تباینات، رابطة عکس مستوی از طریق استفاده از مثال و به ویژه مثالهای نقضی و نمودار ون آموزش داده میشود."