چکیده:
مؤلف «فلسفة مضاف»، سعی کرده است در این مقاله، مباحث اساسی فلسفههای مضاف را
–هرچند بسیار فشرده- مطرح کند، از جمله: ارائة تعریف خاصی برای فلسفة مضاف، تأکید
بر امکان و ضرورت فلسفههای مضاف اسلامی، پیشنهاد معیارهایی برای تقسیم و طبقه
بندی فلسفههای مضاف و ...
محقق محترم فلسفة مضاف را، «دانش پژوهش فرانگر–عقلانی احکام کلی مضافالیه خویش»
میداند. مؤلف سهگونه تقسیم برای فلسفههای مضاف ارائه کرده؛ یکی از تقسیمات
پیشنهادی وی تقسیم فلسفههای مضاف به: بسیط، مرکب و مضاعف است. در تقسیم دیگر،
مؤلف، فلسفههای مضاف را به فلسفههای علوم و فلسفههای امور طبقهبندی کرده است
خلاصه ماشینی:
"_______________________________ * دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی تاریخ دریافت 3/9/84 تأیید: 29/3/85 از تکون فلسفههای مضاف، به مثابه دانشهایی مستقل و منسجم، دیری نگذشته است، و دربارة مسائل این دسته از معارف حکمی، چندان که باید، کسی ـبه ویژه در ایرانـ سخن نگفته است؛ حاق و حاشیه، و حدود و حوالی این علوم، کماهی، شناخته و ساخته و پرداخته نشده است، هم از اینروست که دربارة مسائلی چون ماهیت، موضوع، قلمرو، ساختار، روش و رویکرد، و انواع فلسفة مضاف، ابهامهای بسیاری وجود دارد و همین ابهامها، موجب پارهای چالشها و لغزشها در میان پژوهندگان این حوزۀ معرفتی گشته است: گاه این دانشها، صورت بسط یافتة رؤوس ثمانیة علوم قلمداد شده!
فلسفههای مضاف صورت بسط یافتة رؤوس ثمانیة علوم نیستند، زیرا نسبت مسائل فلسفههای مضاف با رؤوس ثمانیة علوم، عام و خاص من وجه است: مطالبی همچون بررسی پیشینة تاریخی یک علم و سخن از موسس و مدون آن، نامگذاری، انحای تعلیم، در رؤوس ثمانیه مطرح و مندرجاند، اما ایندست مطالب چون جنبة تاریخی دارند و به عنوان بخشی از مباحث ذاتی فلسفههای مضاف در آنها قابل طرح نیستند؛ و از سوی دیگر مباحثی مانند سرشت گزارههای علم مضافالیه و پیشانگارههای معرفتی و غیرمعرفتی موثر بر مضافالیه، علل و انواع تطورات علم در فلسفههای مضاف، مورد فحص و بحث قرار میگیرند اما هرگز جزء مباحث رؤوس ثمانیة علوم بشمار نمیروند*."