چکیده:
رابسون (Robson) خاورشناس انگلیسی در جلد سوم دایره المعارف اسلام، مدخلی را به معرفی حدیث اختصاص داده است. وی در این مدخل به موضوعاتی از قبیل واژه شناسی حدیث در لغت و اصطلاح، تدوین حدیث، معرفی جوامع حدیثی فریقین، نقد حدیث، تبیین اقسام و درجات احادیث صحیح، ذکر و تعریف اصطلاحات مختلف حدیثی مربوط به ماهیت سند، مرتبط با متن حدیث و سرانجام به طرق تحمل حدیث می پردازد.
این مقاله به نقد و بررسی دیدگاه های او در خصوص «تدوین حدیث» اختصاص دارد که می نویسد سنت در آغاز جز منابع دین نبوده و به تدریج از منابع دین شمرده شده است، ضمن آنکه در برخی از بلاد اسلامی، در آغاز، متن حدیثی وجود نداشته و تدوین حدیث به همراه سند به قرن های بعد برمی گردد؛ نگارندگان در این مقاله، با بررسی های تاریخی، نادرستی این ادعا را نشان داده اند.
عربی:
لقد اختص المستشرق الإنکلیزی رابسون فی المجد الثالث من الموسوعة الاسلامیة مدخلا لتعریف الحدیث و عالج فیه القضایا المتعددة منها التعرف الی کلمة الحدیث لغة و اصطلاحا، تد وین الحدیث، تعریف جوامع الفریقین الحدیثیة، نقد الحدیث، تبیین أشکال الأحادیث الصحیحة و درجاتها، البیان و التعریف لمختلف المصطلحات الحدیثیة المرتبطة بماهیة سند یرتبط بنص الحدیث، و أخیرا طرق تفسیر الحدیث. غیر أننا قمنا بمعالجة آرائه حول « تدوین الحدیث » إذ یری أن السنة ما کانت بدایة الامر جزءا من مصادر الدین، لکنها اعتبرت جزءها فیما بعد. مضافا الی ذلک یری أن النص الحدیثی ما کان بدایة الامر متوافرا فی بعض البلاد الاسلامیة و یعود تدوینه مع سنده الی القرون التالیة؛ اذا قمنا فی هذا المقال ببیان عدم صحة هذا الادعاء مستعینا بدراسات تاریخیة.
خلاصه ماشینی:
این مقاله به نقد و بررسی دیدگاههای او در خصوص «تدوین حدیث» اختصاص دارد که مینویسد سنت در آغاز جزء منابع دین نبوده و به تدریج از منابع دین شمرده شده است، ضمن آنکه در برخی از بلاد اسلامی، در آغاز، متن حدیثی وجود نداشته و تدوین حدیث به همراه سند به قرنهای بعد برمیگردد؛ نگارندگان در این مقاله، با بررسیهای تاریخی، نادرستی این ادعا را نشان دادهاند.
حدیث، سنت، خبر، اثر، جوامع حدیثی، رابسون مقدمه حدیث به عنوان دومین منبع معتبر اسلام که گستردهترین سند دینشناسی به شمار میرود، از جایگاه بسیار والا و مهم برخوردار است؛ از این رو، محدثان مسلمان در زمینة حفظ، نگارش و شرح و نشر آن در طول تاریخ اسلام، تلاشهای فراوانی کردهاند و اکنون نیز مطالعات حدیثپژوهی مفصلی همچون پیشینیان در خصوص حدیث دارند که سبب گسترش دانش حدیث شده است.
(طباطبایی،1380، ص110) رابسون، در مدخل حدیث دائرةالمعارف اسلام، ذیل عنوان پیدایش و تدوین حدیث مینویسد: «سنت به تدریج به عنوان دومین منبع معتبر نسبت به قرآن به شمار میآید» و معتقد میشود که سنت از روز نخست منبع دین نبوده است؛ ولی چنین ادعایی قابل قبول نیست چراکه خداوند از آغاز نزول وحی خطاب به پیامبر اکرم(ص) میفرماید: «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِم»(نحل: 44) ما این ذکر قرآن را بر تو نازل کردیم تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها تبیین کنی.