چکیده:
تالابها یکی از ارزشمندترین اکوسیستمهای زمین هستند.نیاز به حفاظت از این اکوسیستمهای غنی، جامعه بین المللی را به سمت تهیه کنوانسیون رامسر در حفاظت از تالابها،در سال 1971 رهنمون ساخت.این کنوانسیون به عنوان مهمترین و تنها کنوانسیون ناظر بر حفاظت از تالابها،همه دولتهای عضو خود،از جمله ایران را متعهد به استافده معقول از تالابها مینماید.علی رغم وجود این تعهد، دریاچه ارومیه،به عنوان یکی از مهمترین تالابهای ایرانی ثبت شده در کنوانسیون رامسر بنا به دلایل متعدد،از جمله اجرای پروژههای توسعهای-اقتصادی،نظیر احداث بزرگراه شهید کلانتری روی دریاچه و سدهای متعدد مخزنی روی رودخانههای تغذیهکننده آن با مشکل خشکیدن مواجه شده است.به نظر میرسد انجام پروژههای اقتصادی واجد آثار شدید زیستمحیطی در دریاچه ارومیه از مغایر با تعهد به استفاده معقول از دریاچه و سایر اصول و قواعد عام حقوق بین الملل محیط زیست باشد.ایران بایستی در راستای بهبود وضعیت دریاچه ارومیه از ظرفیتهای داخلی و بین المللی موجود استفاده نماید.
خلاصه ماشینی:
"علی رغم وجود این تعهد، دریاچه ارومیه،به عنوان یکی از مهمترین تالابهای ایرانی ثبت شده در کنوانسیون رامسر بنا به دلایل متعدد،از جمله اجرای پروژههای توسعهای-اقتصادی،نظیر احداث بزرگراه شهید کلانتری روی دریاچه و سدهای متعدد مخزنی روی رودخانههای تغذیهکننده آن با مشکل خشکیدن مواجه شده است.
به نظر میرسد انجام پروژههای اقتصادی واجد آثار شدید زیستمحیطی در دریاچه ارومیه از مغایر با تعهد به استفاده معقول از دریاچه و سایر اصول و قواعد عام حقوق بین الملل محیط زیست باشد.
در«دستور العمل ارزیابی زیستمحیطی بانک جهانی»نیز ایجاد سدها و ایجاد جاده در دسته«الف»،یعنی پروژهایی که ممکن است تأثیر شدید بر محیط زیست داشته باشند،آمده و ازاینرو لازم است ارزیابی کامل محیط زیستی در مورد آنها صورت گیرد(گوندلینگ و دیگران،1831،ص 082) اگرچه مجریان طرح اذعان میدارند که ساخت این بزرگراه دارای گزارش ارزیابی محیط زیست بود،ولی بنا به اظهار نظر یکی از کارشناسان محیط زیست و مسئول تهیه گزارش ارزیابی زیستمحیطی،عملیات ساخت پل با دو باند رفت و برگشت و یک باند خط آهن،قبل از آنکه گزارش ارزیابیاش،درسازمان محیط زیست به تأیید برسد،آغاز شده بود و حتی بعد از آنکه این گزارش بهصورت مشروط در سازمان محیط زیست به تأیید رسید،اما باز هم مصوبه کمیته ارزیابی اثرات زیستمحیطی پروژه میانگذر جاده شهید کلانتری توسط وزارت راه و ترابری به اجرا درنیامده است.
در نهایت علی رغم اینکه ایران به عنوان مبدأ کنوانسیون رامسر همواره خود را متعهد به حفاظت از تالابها دانسته است(صدوق، 8831،ص 2)،پروژههای عمرانی صورت گرفته در تالاب ارومیه در قالب بزرگراه شهید کلانتری و سدهای متعدد،منطبق با تعهدات ایران به موجب کنوانسیون رامسر و فراتر از آن اصول حقوق بین الملل محیط زیست نیست و بایستی برای نجات دریاچه ارومیه راهکارهایی در این خصوص ارائه شود."