چکیده:
هدف:نسخههای خطی به عنوان آثار مکتوب گذشتگان بخشی از تاریخ کتاب و کتابداری در ایران را به خود اختصاص داده و حاوی اطلاعات مفیدی در موضوعات مختلف هستند.توجه به بازاریابی اطلاعات موجود در این مجموعهها و شناسایی آنها در سالهای اخیر،نیاز به استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات در این حوزه را بیش از پیش محسوس کرده است.با توجه به وجود بیش از 5000 واژه تخصصی در حوزه نسخههای خطی(کتابشناسی و نسخهشناسی)،نیاز به کنترل و ارزشیابی اصطلاحات و تعیین حدود موضوعی آنها امری ضروری است.از آنجا که اصطلاحنامه یکی از ابزارهای کنترل واژگان و بازیابی اطلاعات است.تدوین اصطلاحنامهای جامع و مانع با حفظ پشتوانه انتشاراتی واژگان و تعیین حدود موضوعی آنها پیشنهاد میشود. روش:بدین منظور طرح حاضر با روش سندی و کتابخانهای به بررسی اصطلاحنامههای موجود و ساختار آنها و تعیین حدود موضوعات نسخهشناسی پرداخته و سپس با روش طراحی سیستم طرحی در زمینه ساخت و اجرای این اصطلاحنامه ارائه کرده است. یافتهها:در این پژوهش،ساختار چهریزهای براساس نمونههای موجود برای اصطلاحنامه نسخهشناسی پیشنهاد گردیده و نمونه کوچکی از اصطلاحنامه نسخهشناسی تدوین شده است.
خلاصه ماشینی:
"در این پژوهش سعی شده است که با توجه به شناخت پشتوانه انتشاراتی واژههای نسخهشناسی در ایران،تدوین اصطلاحنامهای دو زبانه مورد بررسی قرار گیرد و نمونهای کوچک از نظر ساختاری ارائه شود.
مراحل گردآوری اطلاعات مرحله شناسایی اصطلاحنامههای معتبر؛ بررسی مبانی نظری اصطلاحشناسی و تعیین نظام اصطلاحنامه؛ بررسی اطلاعات واژگانی در رشته موردنظر از منابع مختلف در زبان فارسی؛ پیشبینی نظام گزینش و یکدست نمودن اطلاعات واژگانی موجود (معادلگذاری،سازماندهی و ایجاد روابط اصطلاحنامهای)؛ پیشبینی نظام ارزیابی اطلاعات واژگانی و برنامهریزی اصطلاحنامه جامع رایانهای(مورد اخیر در این پژوهش بررسی خواهد شد).
جامعه آماری جامعهآماری این پژوهش را،واژگان نسخهشناسی موجود در کتاب آقای هاشمی میناباد و مقالات مربوط به اصطلاحات نسخ خطی در مجموعه تخصصی«نامه بهارستان»از اسال 9731-4831 و متون وابسته مانند آثار آقای نجیب مایل هروی و استاد ایرج افشار تشکیل میدهد.
پیشینه تحقیق در ایران بخش جامعهشناسی،اولین حوزه از طرح تدوین اصطلاحنامه فرهنگی ایران (سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی،2731)است که برای اظهارنظر صاحبنظران آماده شده و شامل 583 اصطلاح است و در پنج رده طبقهبندی شده است.
تعیین حدود موضوعی اصطلاحنامه نسخهشناسی اصطلاحات نسخهشناسی شامل موضوعات زیر است: کاغذ و کاغذسازی جلد و جلدسازی رنگ و رنگسازی خط و خطاطی تزیینات کتاب ساختار کتاب حفاظت و نگهداری کتاب 2.
ج 1:6811 واژهنامه نسخهشناسی:34 AAT(on line) Mayer,Dictionary of art Terms(1969) نتایج تحقیق نتیجه اصلی این پژوهش،تایید فرضیههای ارائه شده به شرح زیر است: امکان تدوین اصطلاحنامه نسخهشناسی با توجه به تمهیدات برقراری ارتباطات سلسله مراتبی و مترادفات نظام وجود دارد."