چکیده:
روسیه در دورهء پساشوروی بیش از هر زمان دیگری در تاریخ خود تحت تأثیر تحولات فزایندهء منطقهای و بین المللی قرار گرفت.این تحولات با مجموعهای از تهدیدها و فرصتهای جدید،این کشور را در عرصهء خارجی با ضرورت بازتعریف جایگاه،نقش و اهداف آن روبهرو ساخت.عدم واقعبینی نسبت به تحولات حوزهء بیرونی در دورهء یلتسین شرایط ضعف ادارک از روندهای محیطی،عدم توان سناریوپردازی،تصمیمگیریهای نابسامان و منفعلانه را فراهم کرد و سیاست خارجی روسیه با بحرانها مفهومی و نهادی مواجه شد.این وضعیت با به قدرت رسیدن پوتین به گونهای مشهود تغییر کرد.تحولی در سیاست خارجی روسیه از آرمانگرایی به واقعگرایی،از بیثباتی به ثبات نسبی و از رهیافتهای غیرعقلایی به نسبتا عقلایی صورت گرفت.از منظر نوشتار حاضر در میان عوامل متعدد،اتخاذ رویکرد عملگرایانه از سوی پوتین بیشترین سهم را در بروز این تحول مثبت به عهده داشته است.
خلاصه ماشینی:
"پیگیری رویکرد تهاجمی در حوزۀ انرژی و تأکید بر تبدیل شدن به«ابرقدرت انرژی»، سیاست خاورمیانهای جدید،پیگیری برنامههای گستردۀ نوسازی نظامی و فروش گستردۀ تسلیحات،عدم پذیرش قاطع استقرار بخشی از سپر موشکی امریکا در چک و لهستان و در پی آن تعلیق پیمان سلاحهای متعارف در اروپا،استقرار سیستم جدید دفاع ضد موشکی در سنپترزبورگ،العام غیرمنتظرۀ سمتگیری مجدد موشکهای هستهای به سوی اروپا، ازسرگیری برنامۀ گشتزنی هواپیماهای دور پرواز هستهای و برگزاری رژه نظامی در میدان سرخ مسکو(برای نخستین بار پس از فروپاشی شوروی در اسفند 1387(مارس 2008))از جمله موضوعهای شاخص این دوره و نشانههایی از تلاش روسیه برای اعلام ارتقاء جایگاه خود در ترتیبات نظام بین الملل و اثبات عدم امکان چشمپوشی از منافع و ملاحظات آن بود.
هرچند فرض یک دست بودن سیاست خارجی پوتین خالی از اشکال نیست و همسو با برخی تحلیلگران میتوان این سیاست را از جنبههای متفاوت به دورههای مختلف تقسیم کرد و نیز هرچند در برخی مقاطع راهبرد خارجی پوتین تحت تأثیر حساسیت زاید مسایل ژئوپولیتیک و هویتی مانند تنش با استونی بر سر یادمان سرباز گمنام،ریارویی شدید مسکو- کیف در مورد احتمال عضویت اکراین در ناتو،رویارویی با واشنگتن در مورد سپر دفاع موشکی آن و مشاجرۀ دیپلماتیک با لندن در پی مرگ السکاندر لیتوی نن کو )rednaxelA oknenivtniL( از اصول عملگرایانۀ خود منحرف شد،اما مرور کلی رفتار سیاست خارجی روسیه در دورۀ وی،گواه التزام عملی او به اصول رویکرد عملگرایی است."