چکیده:
از قرن هیجدهم به بعد،سفرنامههای مسافران روس برای شناخت سرزمینهای شرقی و تعیین اهداف و روشهای مناسب برای روسیه تزاری،نقشی مهم داشتند.کتاب"ایران و روسیه در بازی بزرگ،سفرنامهها و شرقشناسی"نخستین کتابی است که 200 سفرنامهء روسی را که دربارهء ایران نوشته شده و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم منتشر شده،تحلیل میکند.این کتاب دریچهای منحصر به فرد را به سوی تاریخ ایران عهد قاجار(1797-1925)باز میکند.نویسنده این کتاب سفرنامههای مسافرانی را که از روسیه به ایران آمدند و بسیاری از آنها مأموریتهای نظامی داشتند، بررسی کرده است.بی تردید نشان دادن نگرشها و دیدگاههای روسهایی که در قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم به ایران سفر کردهاند نسبت به ایران،و انعکاس این دیدگاه در درک مسایل این دوره برای پژوهشگران و علاقمندان راهگشاست.
خلاصه ماشینی:
"در کتاب یلنا آندری یوا که رساله دکترای خود رادر مورد شرقشناسی روسی و نگاه روسها نسبت به ایران،برای پاسخ به نیازهای گوناگون روسیه به ویژه در رفع پیچیدگیهای هویتی خود به پایان رساند،او سفرنامههای مسافرانی را که از روسیه به ایران آمدند و بسیاری از آنها مأموریتهای نظامی داشتند،مورد بررسی قرار داده است.
بی تردید این کتاب یکی از کمنظیرترین آثار در این زمینه به زبان فارسی به شمار میآید،هرچند تحقیرها و توهینهای مسافران روس در برخی موارد،از ظرفیت خواننده ایرانی خارج میشود،ولی مترجمین با حفظ امانت،و به ویژه برای نمایش درآوردن نگرشها و دیدگاههای روسها نسبت به ایران که در قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم به ایران سفر کردهاند،این دیدگاهها را منعکس ساختهاند.
این کتاب نخستین کتابی است که 200 سفرنامۀ روسی را که دربارۀ ایران نوشته شده و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم منتشر شده است،مورد تحلیل قرار میدهد و دریچه منحصر به فردی را به سوی تاریخ ایران عهد قاجار(1797-1925)باز میکند.
نتیجه در یک نگاه کلی و با جمعبندی مطالب گفته شده،میتوان چنین بیان کرد که این کتاب؛ در کنار همه جهتگیریها،نگاههای مغرضانه و جانبدارانه،تعصبات و پیشداوریهای خود-که البته امری ذاتی و طبیعی در ماهیت سفرنامههاست که چیزی جز انعکاس نظرات نگارندگان آنها نمیباشد-در واقع از سه جنبه به خواننده خود آگاهی میدهد و برای او مفید میافتد: اول،این کتاب با ترسیم وقایع و روند تاریخی دوران استعمار،سیاستهای شرقگرایی روسیه در منطقه پیرامونی خود،و روابط ایران و روسیه میتواند به عنوان منبعی باارزش برای علاقهمندان به تاریخ جهان،تحلیلگران روابط بین الملل،همچنین پژوهشگران عرصه سیاسی در منطقه و جهان قلمداد شود."