چکیده:
او هم بیانکننده این خصوصیات اوست.در این مقاله آثار بازمانده وی طی جدولی از میان منابع گوناگون شناسایی و در نهایت به میراث هنری و میزان تأثیرگذاری وی در صیرورت تاریخی خطاطی اقلام سته توجه میشود.در اختراع و ابتکار اقلام ششگانه خطاطی سهتن از استادان برجسته خطاطی نقش داشتند یعنی ابن مقله،ابن بواب و یاقوت مستعصمی.در حقیقت فحص و ارزیابی اقلام ششگانه و تطور و تکامل آنها بدون بررسی و پژوهش کارستان این سهتن استاد امکان پذیر نیست.ابن مقله مبتکر اقلام ششگانه بود و ابن بواب اصول و قواعد آنها را تنظیم کرد و یاقوت بر جنبه زیباییشناسی آنها صحه گذاشت و خطاطی را تبدیل به خوشنویسی کرد.در این مقاله زندگینامه و کارستان هنری یاقوت از لابلای منابع اصلی فحص میشود تا میزان نوآوری و بداعت وی در عالم خوشنویسی روشن گردد.کارستان هنری یاقوت در بستر هنر خطاطی و خوشنویسی طوری بوده که او را الگوی خوشنویسان نسلهای پس از خود کرده است.از سده هشتم هجری به بعد هر خطاطی را که خواستهاند تمجید کنند،او را به یاقوت مانند کردهاند. یکی از خصوصیات یاقوت پرکاری و تولید آثار فراوان در خطوط سته بوده و آثار بازمانده از
خلاصه ماشینی:
"صفی الدین عبد المومن بن فاخر از اهالی اورمیه بود که در کودکی وارد بغداد شد و در روزگار مستنصر پدر مستعصم در مدرسه مستنصریه به تحصیل فقه شافعی پرداخت و در خوشنویسی به بالاترین درجه رسید و سپس به نواختن عود پرداخت و قابلیتی در خور در موسیقی از خود نشان داد اما به خوشنویسی شهره شد از اینرو مستعصم به محض رسیدن به خلافت او را رئیس خزانه کتب کرد و دستور داد برای کتابخانه دو کاتب برگزیند که هرچه او انتخاب کند، کتابت کنند.
گفتنی است که وزیر خلیفه مستعصم،ابن علقمی شیعی مذهب بود که اهل دانش را محترم میداشت و کتابخانه غنی و نفیسی داشت مشتمل برده هزار جلد و مردم برای او کتاب تألیف و شماری از کاتبان در خدمت او کار میکردند.
ابن فوطی مینویسد که مستعصم خلیفه عباسی یاقوت را در کودکی خرید و در دار الخلافه به تربیت او پرداخت و این زمانی بوده که مستعصم هنوز خلیفه نشده بود چون وی در سال 046 هجری پس از پدرش مستنصر به خلافت رسید.
این کار وی به کمال نمیرسید مگر اینکه کنجکاوی، تشنگی و شور پژوهندگی یاقوت میبود و یاقوت با عمر درازی که یافت(و پیداست که تا آخر عمر هم قلم زده و کتابت کرده)با کاری طاقت فرسا و پژوهندگی هوشمندانه معادلههای خطاطی را رام و دستاموز خود کرد و بویژه خط ثلث و ریحان را به خطی پخته و زیبا و پرورده بدل ساخت."