چکیده:
امروزه رسانه ها با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله ی افکار و عقاید و آگاه ساختن افراد از حقوق و مسولیت های خود در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی به عهده گرفته اند. و در این میان نقش انکار ناپذیر مطبوعات در هدایت و شکل دهی افکار عمومی و تاثیرگذاری آنها بر تحولات سیاسی و اجتماعی جهان امروز بر همگان آشکار است. امروزه مطبوعات آزاد و مستقل آیینه ی فکر، فرهنگ و تحولات درونی وبیرونی ملت ها به شمار می روند و نقش آن ها در فرایند توسعه ی سیاسی و ایجاد جامعه ی مدنی انکارناپذیر است. در ایران نیز با توجه به عدم وجود احزاب و نهادهای مدنی مستقل مطبوعات می توانند با انعکاس واقعیت های جامعه و آموزش سیاسی مردم و پرهیز از یک سویه نگری به توسعه سیاسی وگسترش دموکراسی کمک کنند. نوشتار پیش رو در پی پاسخ گویی به این سوال است که مطبوعات چه نقشی در توسعه سیاسی و گسترش دموکراسی در جامعه ایران بعد از انقلاب ایفا کرده اند؟ به نظر می رسد مطبوعات در ایران بعد از انقلاب دوران پر فراز و نشیبی را طی کرده اند و اغلب به دلایلی از جمله وابستگی به دولت، جناحی بودن نتوانسته اند به طور موثری بر افکار عمومی تاثیر بگذارند، در مقاطعی هم که فضای بازی برای فعالیت مطبوعاتی، مثل دوران اوایل انقلاب و دوران اصلاحات ایجاد شده است به دلیل تندروی ها و عدم تطابق فعالیت آن ها با شرایط جامعه، نتوانسته اند آن طور که باید تاثیر گذار باشند و به نظر می رسد که در اغلب اوقات روزنامه ها به تبلیغ سیاست های نظام حاکم و تلاش برای هدایت افکار عمومی در راستای اهداف گردانندگان آن ها پرداخته اند.
خلاصه ماشینی:
"مطبوعات برای انجام رسالت مهم خود که آگاه سازی و روشنگری مبتنی بر واقعیت هاست باید آزاد باشند و بدون تردید در سایه ی آزادی رسانه ای و مطبوعات است که می توان انتظار داشت تا مطبوعات بتوانند در آموزش سیاسی افراد و ایجاد جامعه ی مدنی و تثبیت آن نقش ایفا کنند.
امروزه یکی از شاخصه های مهم برای اندازه گیری میزان توسعه یافتگی کشورها شاخص دانایی و اطلاعات است که مطبوعات در ارتقای آن نقشی بارز دارند، روزنامه ها در ایران می توانند با انعکاس مطلوب واقعیت ها و افزایش اطلاعات مردم در راستای توسعه ی فرهنگی و بالا بردن توان تصمیم گیری در جامعه حرکت کنند.
با این وجود اگر بخواهیم نقش مطبوعات را در توسعه ی سیاسی و گسترش دموکراسی مورد بررسی قرار دهیم، به نظر می رسد از مطبوعات در سال های اولیه ی بعد از انقلاب 1357 تا امروز به عنوان ابزاری برای بسیج و سازماندهی افکار عمومی در راستای اهداف و آرمان های انقلاب استفاده شده است.
به نظر میرسد که اگر موانع پیش روی مطبوعات برداشته شود و آزادی آن ها سلب نشود و بتوانند از اشخاص و دولت هم از نظر سیاسی و فکری و هم از نظر مادی مستقل باشند، می توانند در راه ایجاد جامعه ی مدنی پویا و گسترش فرهنگ دموکراتیک و افزایش مشارکت اجتماعی نقش بارزی ایفا کنند."