چکیده:
خاورمیانه با داشتن منابع غنی انرژی از یک سو و موقعیت خاص ژئوپولیتیک ازسوی دیگر، حوزه ی منفعتی غیرقابل اغماض، برای قدرت های بزرگ محسوب می شود. در حالیکه در دوران نظام دو قطبی ایالات متحده درصدد تثبیت حوزه نفوذ شوروی وبی ثبات حوزه نفوذ شوروی قرار گرفته بود ،در دوران پس از حادثه 11 آمریکا در خاورمیانه بدنبال شکل دهی یک خاورمیانه جدید است که در آن منافع آمریکا واسرائیل تامین شود و آمریکا در مسائل منطقه ای دخالت ونظارت کامل داشته باشد بنابراین سیاست خارجی آمریکادر دوران پس از 11 سپتامبر برای کسب هژمونی جهانی تنظیم وبه مرحله اجرا گذاشته شده است .از سوی دیگر پایان جنگ سرد، فرصتی را برای مسکو فراهم آورد تا به باز اندیشی سیاست های خود در قبال منطقه خاورمیانه دست زند. این مقاله در جستجوی دلایل و اهداف سیاست خارجی خاورمیانه ای ایالات متحده آمریکا و روسیه پس از حادثه 11 سپتامبر با تاکید بر دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش و ولادیمیر پوتین است. در عین حال فرضیه اصلی این مقاله که بیان می کند اهداف سیاست خارجی آمریکا درمنطقه خاورمیانه را می توان در موارد حفظ امنیت اسرائیل،حفظ جریان نفت و دسترسی به بازار مصرفی منطقه بیان داشت. واهداف روسیه را در موارد رویارویی با یکجانبه گرایی آمریکا،دستیابی به نقش بین المللی به عنوان قدرت جهانی ،فروش تسلیحات و یافتن بازارهای استراتژیک برای خود و احیاء عنوان ابر قدرت شرق دانست.
خلاصه ماشینی:
"پوتین درسالهای پایانی ریاست جمهوری خود با فعال کردن سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه،در صدد برآمد از این اهرم برای ارتقاء جایگاه خود در مدیریت امور منطقه ای و جهانی بهره گرفته و به شرکای غربی خود به ویژه آمریکا،تقویت عینی موقعیت خود را گوشزد کند(Freedman 2007:33) علاوه بر این روسیه در این رویکرد جدید سه هدف را مورد توجه قرار داد: 1: پی گیری منافع اقتصادی بویژه در بخش غیر نفتی از جمله تسلیحات نظامی؛ 2: احیاوبسط هرچه بیشتر نفوذ خود درخاورمیانه ومعرفی خود به عنوان نیروی متوازن کننده غرب دراین منطقه؛ 3: کاستن از میزان حمایت کشورهای اسلا می از جدائی طلبان چچنی (Miroiu,2007:14).
ایالات متحده بر اساس فضای خاص سیاسی، اجتماعی وفرهنگی خاورمیانه ونارسایی های موجود در زمینه اقتصادی، فرهنگی، مقوله هایی چون حقوق بشر وتبعیض نسبت به زنان طرح خاورمیانه بزرگ را مطرح کرد تا جوامع کشورهای خاورمیانه را ،دچار نوعی جامعه پذیری مجدد در راستای اهداف خود نماید تا دیگر مردمان این منطقه در برابر سیاست های ایالات متحده واکنش تهاجمی از نوع 11 سپتامبر 2001 نشان ندهند(گوهری مقدم، 150:1386) وهمچنین انگاره سازی مطلوب نسبت به اقدامات نظامی آمریکا در عراق وافغانستان واقدامات یکجانبه گرایانه آن کشور در فضای نظام بین الملل سلسله مراتبی متمایل به تک قطبی ایجاد گردد(امینی، 51:1385-50)."