چکیده:
فصلنامه ی ندای اسلام(سال هشتم و نهم - شماره 32 و 33 زمستان 86 و بهار 87) مقاله ای با عنوان « بررسی جریان حکمیت از منظری دیگر» به چاپ رسانید ، که نویسنده ی آن به بازبینی مسئله حکمیت در جنگ صفین، به ویژه نقش دو حکم تعیین شده، یعنی « ابو موسی اشعری» و « عمرو بن عاص» پرداخته است .
نویسنده در این مقاله ادعا می کند « بسیاری از نویسندگان و مورخان در مورد حقیقت این جریان دچار سردرگمی شده و با اعتماد بر روایات ضعیف و غیرقابل اعتبار، چهره ای ناخوشایند از این دو، به تصویر کشیده اند، یعنی ابوموسی اشعری را به ضعف رای و فریب خوردن و عمرو بن عاص را به فریبکاری متهم ساخته اند.» سپس گزارش می کند:
« کمتر کتاب تاریخی است که به سبب نقل روایات [به زعم وی] موضوع و ساختگی، عمرو بن عاص را به فریبکاری متهم نکرده باشد.» در جای دیگر رویکرد خود به مسئله ی حکمیت را چنین توصیف می کند که این مقاله « در پرتو روایات صحیح و مورد اعتماد محققان برجسته تاریخ اسلام و اهل سنت» جمع آوری شده است .
ما در این نوشتار، در صدد هستیم تا رویکرد این مقاله ی به حقایق «جنگ صفین» و «حکمیت» و هم چنین صحت ادعای نویسنده در استفاده از روایات صحیح را مورد بررسی و نقد قرار دهیم .
خلاصه ماشینی:
"ما برای پیشگیری از اطاله ی بیشتر کلام، تنها موضوع را به نقل یکی از منابع سه گانه ی این مقاله ، یعنی ترجمه ی فارسی کتاب الخلفاء الراشدون بین الاستخلاف و الاستشهاد (خلفای راشدین از خلافت تا شهادت)، که نویسنده از آن ها به عنوان «کتب گرانسنگ» یاد کرده، ذکر می کنیم، ایشان نوشته است: حضرت علی (علیه السلام) خواست عبدالله بن عباس را به عنوان حکم و نماینده خود انتخاب کند، اما کوفیان آشوبگر و ناپخته با آن تصمیم او به مخالفت پرداختند و گفتند: عبدالله بن عباس [پسر] عموی توست و او را در باتلاق این فتنه غرق کرده ای!؟ ما می خواهیم ابوموسی اشعری را حکم و نماینده ی خویش بنمایی...
نکته ی دیگری که باید به آقای محمد أمحزون یادآور شد ، نا به جا بودن اصرار وی بر این است که وظیفه ی حکمین، حکم کردن درباره «قصاص قاتلین عثمان» بوده ، زیرا ـ چنان که پیشتر ذکر و شواهدی از کتاب وی ارائه شد ـ براساس روایت متفق علیه «تقتل عمارا الفئة الباغیة» ، تکلیف این مسئله نیز قبلا روشن و ستمگرانه بودن اعتراض سپاه شام، آشکار شده بود و حکمین هم مانند دیگران یک وظیفه بیشتر نداشتند ، تبعیت ، و بیعت با امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در پایان، کلامی را که مؤلف مواقف الصحابه از قول ابن دحیه کلبی و وی به نقل از محمد بن الطیب الاشعری الباقلانی، در باب حقانیت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) بیان کرده، را بازگو می کنیم."