چکیده:
کارکرد اصلی آینده نگاری، خلق و ترسیم پاردایم ها، سناریوها و آینده های مطلوب است. ابهام و عدم اطمینان از آینده بر اهمیت پروژه های آینده نگاری فناوری اطلاعات می افزاید. تاکنون روشی برای ارزیابی پروژه های آینده نگاری فناوری اطلاعات ارائه نشده است. کارت امتیازی متوازن به عنوان یکی از سیستم های مدیریت عملکرد، کنترل تطابق خروجی پروژه ها با اهداف راهبردی را انجام می دهد. به تازگی از کارت امتیازی متوازن برای مدیریت پروژه نیز استفاده شده، ولی تاکنون مدلی برای ارزیابی پروزه های آینده نگاری ارائه نشده است. از نتایج سنجش عملکرد پروژها می توان برای اثر بخش کردن سرمایه گذاری بر روی این پروژه ها استفاده کرد. ویژگی های خاص پروژه های ICT؛ از جمله ریسک بالا؛ نرخ بازگشت سرمایه کم؛ ناملموس بودن نتایج و فواید پنهان آن ها، بر اهمیت ارزیابی عملکرد آن ها می افزاید. مقاله حاضر روشی برای ارزیابی این پروژه ها با استفاده از کارت امتیازی متوازن را ارائه کرده است. برای این کار ابتدا قابلیت های آینده نگاری و تجارب سایر کشورها بررسی شده است. سپس مطالعات انجام شده در زمینه ارزیابی پروژه ها با استفاده از کارت امتیازی متوازن مرور شده است. در مرحله بعد با تحلیل مباحث پیشین، 4 جنبه به همراه 40 شاخص با استفاده از مدل کارت امتیازی استخراج شده و برای تایید آن ها از نظرسنجی از خبرگان با روش دلفی استفاده شده است. جنبه های چهارگانه ارزیابی عبارتند از: 1- جنبه ایجاد و ارتقای مستمر تفکر آینده نگر مبتنی بر فناوری اطلاعات؛ 2- رضامندی ذی نفعان؛ 3- فرایندها و سازماندهی پروژه آینده نگاری؛ 4- رشد و یادگیری جمعی. با استفاده از دو دور دلفی، نظریات خبرگان همگرا شده و 26 شاخص آن تایید شده است. در انتها برای اعتبار سنجی مجدد شاخص های به دست آمده از پرسش نامه و تحلیل آن با استفاده از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج این دو روش همدیگر را تایید کرده اند
Main functions of the foresight are creation and planning of favorite future and scenarios of future. Uncertainty and ambiguity of future increases the importance of IT foresight projects. Yet to date، no study has evaluated IT foresight projects. Balances scorecard (BSC)، as a performance management system is used as a project output controller for adopting strategic objectives. Recently BSC has been used for project management. Investing on foresight projects will be effective if projects performance measures in a balanced way. Information communication technology (ICT) projects are important because of their specific traits such as high risk، low return of investment، invisible benefits and etc. In this paper a method for evaluating IT foresight projects is presented. So، First foresight capability and its experiences in other countries is reviewed. Then the experiences in project evaluating by BSC are studied. In the next step، main components of the BSC aspects in this paper are identified with analyzing these studies and presented a 4 layer method for using balanced scorecard with 40 criteria and also highlights available foresight and valid experiences about evaluating the IT project by BSC. Then، Delphi method is employed for gathering the expert’s views on aspects of evaluation and 26 indices is approved. Finally 26 indices are validated and approved again by analyzing questionnaire forms with Shanon entropy method.
خلاصه ماشینی:
"با توجه بهاشتراک حوزههای عناصر معرفی شده به وسیله این دو سازمان دراینجا پانزده عنصر ارائه شده به وسیله کمیسیون اروپا معرفی میشود: 1-اصول عقلایی4(دلایل منطقی انجام آیندهنگاری)؛2-اهداف(اهداف انجام آیندهنگاری و مدت زمان آن)؛3-مرور رویکردهایراهبردی موجود؛4-جهتگیری(تعیین حوزه علمی تمرکز آینده-نگاری)؛5-سطح(فراملی،ملی،منطقهای،سازمانی)؛6-افقزمانی(میانگین افق زمانی برای انجام آیندهنگاری حدود 10-15 سالبوده؛ولی ممکن است بیش از 30 سال یا کمتر از 5 سال باشد)؛7-دامنه موضوعی(بخشهای سازمانی درگیر پروژه)؛8-مشارکت(گستردگی افراد درگیر)؛9-مشاوره(روش مشاوره در آیندهنگاری(1).
با توجه به تعدد تجارب آیندهنگاری در کشورهایمختلف،اهداف مختلفی برای آیندهنگاری ارائه شده که در اینجا بهآنها اشاره میشود: -تحلیل راهبردی سناریوهای آینده برای تبیین نیازهایاقتصادی-اجتماعی،منابع اقتصادی-اجتماعی،فرصتها و منابعتحقیق و توسعه در آینده[5،20]؛ -ایجاد چشماندازی مشترک از آینده[18،20،21]؛ -شناسایی فناوریهای آینده،شناسایی نیازهای بازار،شناساییپتانسیلها[5،17،20]؛ -اولویتبندی راهبرد تحقیق و توسعه و فناوری براساسنیازهای بازار و توانایی سازمان(معیارهای امکانپذیری و جذابیت)[15،20،22]؛ -تصمیمات صریح و روشنی برای شروع،توسعه یا تغییر راستاو مسیر برنامه تحقیق[22،23]؛ -طراحی برنامه عملیاتی1[18،22]؛ -ارتباطات:گردوری صنعتگران،دانشگاهیان،تصمیمگیران،آیندهنگاران،ذی نفعان و دیگر افراد مرتبط با آینده علم،فناوری ونوآوری در وطل فرایند[22،18،16]؛ -هماهنگی:هماهنگ کردن برنامهها و راهبردهای تحقیق وتوسعه[15،22،18]؛ -اجماع و اتفاق آرا:اتفاق نظر بر اولویتهای تحقیق و ایجادچشمانداز مشترکی از آینده[20،18،16]؛ -2 تجارب جهانی آیندهنگاری IT صنعت فناوری اطلاعات یک پیشران کلیدی رشد اقتصادی است وباید با توجه به پویایی فناوری اطلاعات،تطبیق آن با مسائل اقتصادیو اجتماعی صورت پذیرد.
در این مقالهچهار جنبه ایجاد و ارتقای مستمر تفکر آیندهنگر؛جنبه رضامندیذی نفعان اعم سیاستگذاران و تصمیمگیران،متولیان،خبرگانو غیره؛جنبه فرایندها و سازماندهی پروژه آیندهنگاری؛جنبه رشد ویادگیری جمعی برای پروژههای آیندهنگاری پیشنهاد شده ومعیارهای هر جنبه به همراه ارتباط علی بین آنها تبیین شد."