چکیده:
بیش از یک دهه است که گرایش های نوین اقتصاد جهانی دانشبر بحث های عمیقی را پیرامون ورود دانشگاه به عرصه سرمایه داری دانشگاهی پدید آورده اند؛ به طوری که تجاری سازی سرمایه های دانشگاهی به ضرورتی انکارناپذیر در راستای توسعه اجتماعی-اقتصادی و موفقیت برنامه های آتی جوامع تبدیل شده است. از سویی دیگر برخی از اندیشمندان بر این باورند که در فرایند تجارت دانشگاهی فقط مبادله دانش و اطلاعات صورت نپذیرفته؛ بلکه عناصر فرهنگی نیز مبادله می شوند. با توجه به این که تجاری سازی سرمایه های فکری دانشگاهی از جمله ویژگی های مهم قانون برنامه چهارم توسعه کشوراست و توجه حوزه سیاست گذاری علم و فناوری به آن مسیر را برای نیل به بخش مهمی از اهداف پیش بینی شده در سند چشم انداز بیست ساله کشور هموار می سازد، لذا پاسخ به این سوال ضروری به نظر می رسد که دانشگاه های ایران در فرایند تجاری سازی با چه تغییراتی در زمینه ارزش های فرهنگی خود مواجه می شوند. هدف اصلی این پژوهش تجزیه و تحلیل تاثیرات رویکرد تجاری سازی در دانشگاه با استفاده از یک مطالعه کیفی است. بدین منظور از روش تحقیق کیفی تحلیل تم استفاده شده و نتایج حاصل از بیست مصاحبه، نشان دهنده 7 تم اصلی است که چگونگی تاثیر رویکرد تجاری سازی بر ارزش های دانشگاهی را ارائه مینمایند.
It is more than one decade that new trends of global economics have emerged debates about entrance of universities to business and industries in a way that academic capitalism has become an undeniable necessity to socio-economical development of countries. On the other side، some scientists assert، during commercial activities of universities، not only knowledge and information but also cultural components exchange. Consequently some cultural values of university are ruined. Considering this fact that commercializing of intellectual capitals is one of important rules of «forth development plan in Iran»، which facilitates the way to reach some important goals of «20 years strategic plans»، the question to be answered is : what are the effects of growing phenomena-commercialization- on the academic values in public universities of Iran? The main purpose of this article is to analyze the influence of commercialization on academic values by a qualitative study. This study used theme analysis method to show how commercialization affects academic values. The findings of 13 in-depth interviews، showed seven main themes in this qualitative study.
خلاصه ماشینی:
"باتوجه به اینکه تجاریسازی سرمایههای فکری دانشگاهی از جمله ویژگیهای مهم قانون برنامه چهارم توسعه کشور است و توجه حوزه سیاستگذاری علم وفناوری به آن مسیر را برای نیل به بخش مهمی از اهداف پیشبینی شده در سند چشمانداز بیست ساله کشور همواره میسازد،لذا پاسخ به این سؤال ضروری به نظرمیرسد که دانشگاههای ایران در فرایند تجاریسازی با چه تغییراتی در زمینه ارزشهای فرهنگی خود مواجه میشوند.
لذا در فرایند تجاریسازی باید دانست کهوجود برخی بسترهای فرهنگی و تقویت و استفاده بهینه ازآنمیتواند بسیاری از کاستیهای سد راه اهداف تجاریسازی را خنثیو رفع نماید به عنوان مثال در جامعه ایرانی به برخی از ابعاد به قرارزیر میتوان اشاره نمود:تأکید آموزههای دینی بر تحقیق،تفحص وسیر در آفاق و انفس،شناخت و همچنین تدبیر و تدبر در پدیدههایطبیعی و انسانی،سفارش مؤکد متون دینی با توجه به دنیا و واقعیاتپیرامون آن به مثابه ابزاری مناسب برای رسیدن به سعادت اخروی؛حاکمیتمنش قناعت بر فرهنگ مصرف آموزههای فرهنگی برایمیل به ایجاد ارزش افزوده و کاهش هزینهها و اشاعه آن،به ویژه درفرایند تحقیق و تولید علمی و فنی کشور؛وجود شخصیتها وچهرههای ملی علمی-پژوهشی،اعم از متقدم و متأخرو معاصربرای الگوپردازی در فرهنگ علمی-تحقیقاتی و اشاعه آن؛وجودقابلیتهای موضوعی،محققان،یافتههای پژوهشی و انتشاراتعلمی و پژوهشی،وجود برخی مدیران لایق،توانمند و کوشا برایالگوپردازیهای شغلی در عرصههای مدیریت علمی،وجود افرادتوانمند و متخصصان ایرانی مطرح در سطح جهانی به منظور استفادهاز آنها در پایهریزی ساختارهای نوین علمی-تحقیقاتی و مدیریتیایران؛وجود پژوهشگران،اندیشهگران و صاحبان فکر وتجربه وتخصص ایرانی مقیم در خارجی از کشور که مشورت با آنها در بهبودو ساماندهی وضع موجود علم،فناوری و تحقیقات در کشور بسیارسودمند است؛وجود اسوههای تاریخی و معاصر علمی درالگوپردازیهای فرهنگ علمی در زمینههای جستوجوگری،شکسازمانیافته،باور علمی،تفکر نظامبند و عینیگرا و انعطافپذیریپژوهشگران و دانشجویان در برابر ایدههای جدید و آراسته بودنآنها به روحیهمنش علمی-فرهنگی[51]."