چکیده:
یکیازفنونتحلیلیمناسبدرتحقیقاتکیفی،تحلیلمضموناستکهبهطورگستردهایاستفادهمیشود،امابهندرتمعرفیشدهاست.ازتحلیلمضمونمیتوانبهخوبیبرایشناختالگوهایموجوددردادههایکیفیاستفادهکرد.تحلیلقالبمضامینوتحلیلشبکهمضامیننیزازابزارهاییهستندکهمعمولادرتحلیلمضمونبهکارمیروند.قالبمضامین،فهرستیازمضامینرابهصورتسلسلهمراتبینشانمیدهد.شبکهمضامیننیزارتباطمیانمضامینرادرنگارههاییشبیهتارنمانشانمیدهد.هدفاینمقاله،معرفیتحلیلمضمونوفنونمرتبطباآنبهصورتخلاصهوکاربردیاست.ازاینرو،نخست،جایگاهتحلیلمضموندرتحقیقاتکیفیبررسیمیشود.سپسبرخیمفاهیم،فنونوتصمیمهایمهمدرتحلیلمضمون،بهطورخلاصه،توضیحدادهمیشود.درادامه،باجمعبندیروشهایمختلفتحلیلمضمون،فرایندگامبهگامیجهتاجرایتحلیلمضمون،معرفیوبهبرخیدامهایبالقوهاینفرایند،اشارهمیشود.دربخشپایانیمقاله،معیارهایارزیابیرواییوپایاییتحلیلمضمونتوضیحدادهمیشودوباذکرمزایاومعایباینروش،پیشنهاداتیبرایتحقیقاتآتی،عرضهمیشود.همچنین،دربخشهاییازمقاله،برایدرکبهترمطالب،مثالهاییازتحقیقیکهبااستفادهازاینروشوبهکمکنرمافزاررایانهایتحقیقکیفیانجامشدهاستعرضهمیشود.
خلاصه ماشینی:
"اندیشه مدیریت راهبردی،سال پنجم،شماره دوم،پاییز و زمستان 1390،شماره پیاپی 10،صص 151-198 تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در دادههای کیفی حسن عابدی جعفری* محمد سعید تسلیمی** ابو الحسن فقیهی*** محمد شیخزاده**** تاریخ دریافت:1390/7/10 تاریخ پذیرش:1390/9/12 چکیده یکی از فنون تحلیلی مناسب در تحقیقات کیفی،تحلیل مضمون است که بهطور گستردهای استفاده میشود،اما بهندرت معرفی شده است.
طبق نظر براون و کلارک(2006)و کینگ و هاروکس(2010،ص 149)،به رغم این که قاعده کاملا مشخصی درباره شناخت مضمون وجود ندارد اما میتوان جهت تعریف و شناخت آن از اصول راهنمای مناسبی استفاده کرد که برخی از آنها عبارتاند از: *اولا،شناخت مضمون هرگز به معنی صرفا یافتن نکته جالبی در دادهها نیست، بلکه مستلزم آن است که پژوهشگر مشخص کند در دادهها باید دنبال چه چیزی باشد؟ از چه چیزهایی باید صرفنظر و چگونه باید دادهها را تحلیل و تفسیر کند؟ *ثانیا،واژه«مضمون»بهطور ضمنی و تا حدی،مبین«تکرار»است؛لذا مسئلهای را که صرفا یکبار در متن دادهها ظاهر شود نمیتوان«مضمون»به حساب آورد(مگر آنکه نقش برجسته و مهمی در تحلیل نهایی دادهها داشته باشد).
برخی توصیههای کلیدی به هنگام کدگذاری عبارتاند از: الف-برای هرگونه مضمون یا الگوی بالقوه،کد در نظر گرفته شود؛ب- بخشهایی از دادهها که برای کدگذاری انتخاب میشود کامل و دربرگیرنده دادههای مرتبط باشد؛ج-هر بخش از دادهها را میتوان برای تعداد زیادی از مضامین مختلف- که با آن تناسب دارد-کدگذاری کرد (Braun & Clarke,2006) .
(2006),"Demonstrating Rigor Using Thematic Analysis: A Hybrid Approach of Inductive And Deductive Coding And Theme Development", International Journal of Qualitative Methods, Vol. 5, No. 1, Pp. 80-92."