چکیده:
نقلاب اسلامی ایران، پدیده ای شگرف و آرمانگرا در آستانه قرن بیستم بود. این انقلاب در تمامی عرصه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و به ویژه ادبی، تاثیر بسیار عمیقی برجای گذاشته است. ادبیات انقلاب اسلامی بیش از هر زمان دیگر، تحت تاثیر آموزه های اسلامی و به ویژه الگوهای مذهبی تشیع قرار گرفت و در این میان، نقش کربلا و حادثه ماندگار عاشورا از برجستگی بیشتری برخوردارست. از جلوه های حماسی عاشورا که در ادبیات انقلاب اسلامی نمود بسیاری یافته است، می توان به سازش ناپذیری در برابر ظالمان، ترجیح مرگ با عزت بر زندگی ذلت بار و استقبال از مرگ سرخ اشاره کرد. از جلوه های عرفانی این حادثه بزرگ می توان به مفاهیمی مانند عشق به خدا، یاد خدا، ایثار و نثار، شکوه نماز، صبر، رضا و تسلیم و نهایتا نگاه عارفانه به مرگ را نام برد. این مقاله به شیوه توصیفی و با مراجعه به دیوان شاعران جوان انقلاب اسلامی نوشته شده است و هدف آن، آشنایی بیشتر نسل امروز با مضامین دینی ادبیات انقلاب اسلامی ایران است.
خلاصه ماشینی:
"S}(شاهرخی و کاشانی،1367:313) 7-جلوههای عرفانی قیام حسینی در شعر انقلاب اسلامی علی(ع)،عارف را اینگونه معرفی میکند:«العارف من عرف نفسه فأعتقهاو نزهها عن کل ما یبعدها و یوبقها»(عارف کسی است که حقیقت خودش را&%00532PDAG005G% بشناسد و آن را آزاد کند و از هرچه که او رااز حق دور میکند و هلاک میگرداند،تنزیه و تطهیر نماید.
(جوادی آملی،1383:245)ذکر خدا و نماز،یکی دیگر از جلوههای عرفانیانقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که به شکل بارزی نمود دارد: {Sدر کنار شطی از خون/#جنون والا را/#به تفسیر در خون خفتی/#وکاروان در رگان پیشانیات/#جوشید/#و دلم ردای سرخ یاد تو را/#پوشید/#و خورشید/#قطرهقطره خون تو را نوشید/#معراج مردان را/#قامت بستی/#به زخم حسین(ع)/#در ظهر عاشورا/#و ازاینروست/#ای دوست/#کهخورشید در هر غروب/#به زخم ستارهگون شقیقهات/#اقتدا میکند/#و هرپگاه نام تو را/#چونان سلام سرخ نمازش/#ادا میکند.
امام حسین(ع)،آمادگی برای جاننثاری را شرط لازم برای همراهی با کاروان عاشورا برمیشمارد و خطاب بههمراهان خویش میفرماید:«من کان فینا باذلا مهجته و موطنا علی لقاء الله نفسهفلیرحل معنا»(هر کس آمادۀ نثار خون خود در راه ماست و جانش را در راهدیدار خدا برطبق اخلاص مینهد،با ما کوچ کند.
در مقالۀ حاضر،از این ویژگیها در حوزۀ حماسه و عرفان سخن گفته شده وشاعرانی که در این دو زمینه،با بهرهگیری از قیام خونین کربلا سرودههای خودرا سرودهاند،مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند؛بنابراین،باید اذعان کرد که درعرصۀ مضامین انسانی و الهی شعر،هیچ دورهای به غنای ادبیات انقلاب اسلامینمیرسد اما به لحاظ فرم و رعایت ساختار شکلی،ادبیات دفاع مقدس البته راهیبس طولانی پیشرو دارد که امید است با پرورش شاعران جوان در این زمینه،شاهد نوآوریهای ارزندهای باشیم."