چکیده:
اتحادیه اروپا به منظور ارتقاء جایگاه خود در عرصه نظام بین الملل و ایفای نقش موثر در حوزه صلح و امنیت بین الملل و متعاقب آن تقویت ابعاد مختلف همگرایی اروپایی، سیاست امنیتی-دفاعی مشترک را در سال 1999 بنا نمود. این نهاد به عنوان بازوی نظامی/غیرنظامی سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا شناخته می شود و امروزه یکی از پویاترین حوزه های مربوط به طرح ها و پروژه های اتحادیه اروپایی است. با وجود این که تنها یک دهه از تولد سیاست امنیتی-دفاعی مشترک می گذرد اما این نهاد 24 ماموریت نظامی و غیرنظامی را از سال 2003 به منظور ارتقاء صلح و امنیت جهانی در سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا اجرا نموده است. کلید موفقیت ماموریت های سیاست امنیتی-دفاعی مشترک نیز در توسعه فرهنگ برنامه ریزی و هدایت مشترک عملیات نظامی و غیرنظامی است. با این وجود محدودیت هایی پیش روی اتحادیه اروپا قرار دارد که مانع از توسعه همه جانبه سیاست امنیتی-دفاعی مشترک می شود ولی این انتظار وجود دارد که با اجرایی شدن معاهده لیسبون توسط کشورهای اروپایی در دسامبر 2009 غلبه بر برخی از محدودیت های حوزه امنیت و دفاع اروپایی تحقق یابد. از این رو، مقاله حاضر به دنبال تبیین جایگاه سیاست امنیتی-دفاعی مشترک اتحادیه اروپا در یک دهه اخیر می باشد.
خلاصه ماشینی:
(١١) ازآنجاکه عملکرد سیاسـت امنیتـی ـ دفـاعی مشـترک در چهـارچوب سیاسـت خارجی و امنیتی مشترک صورت می گیرد، تمام مأموریـت هـای آن نیـز در راسـتای دستیابی به اهداف سیاست خارجی اتحادیه اروپا (در ماده یازده معاهده ماستریخت ) هستند؛ به ویژه مأموریت های نظامی کـه در قالـب مـاده هفـده معاهـده ماسـتریخت مبنی بر اجرای وظایف پیترزبورگ عملیاتی می شـوند.
(١٦) همچنـین ، ایـن معاهده از دو طریق بر حوزه سیاسـت امنیتـی ـ دفـاعی مشـترک تـأثیر مـی گـذارد: نخست ، هماهنگ سازی کلـی چهـارچوب نهـادی روابـط میـان شـورا و کمیسـیون اروپایی با مورد ملاحظه قرار دادن مسائل مربوط بـه مـدیریت بحـران ؛ دوم ، وجـود چندین ماده در این معاهده که دربرگیرندۀ نقش قوی تری بـرای اتحادیـه اروپـا (بـه طور مستقیم از طریق توسعه سیاست خارجی و امنیتی مشترک و حوزه های وابسـته به سیاست امنیتی ـ دفاعی مشترک آن ) است .
(١٩) همانطور که در این کتاب گفته شد، یکی از مهم ترین موضـوعات مربـوط بـه سیاست امنیتی ـ دفاعی مشترک ، دستیابی به منابع و قابلیت های مشترک برای ایفـای نقش مؤثر در امنیت بین الملل و به ویـژه امنیـت اروپاسـت ؛ ازایـن رو، بـا توجـه بـه اولویت های هریک از مأموریت هـای سیاسـت امنیتـی ـ دفـاعی مشـترک ، مـی تـوان نارسایی های مربوط به منابع و قابلیت های مشترک این نهاد را مـورد ملاحظـه قـرار داد.