چکیده:
شناخت امام و پیشوای حقیقی در هر زمان به کمک چشم باطن، مورد توجه قرآن کریم و روایات معصومین قرار گرفته است. به حدی که قرآن، عدم بهره مندی از آن را، کورباطنی معرفی نموده و از شدت آن در قیامت خبر داده و در روایات به عنوان مرگ جاهلی از آن یاد شده است. این نکته را تنها صاحب المیزان با کشف ارتباط میان دو آیه شریفه 71 و 72 سوره اسراء بیان کرده است. با تبیین این ارتباط، چند نکته اعتقادی استنباط می شود که عبارت اند از: ارتباط چشم دل با شناخت پیشوای حقیقی؛ نوع ارتباط فرد با امام خود و استمرار آن تا قیامت؛ کورباطنی بیشتر در آخرت که نتیجه عدم شناخت امام در دنیاست و احضار هر گروه در آخرت همراه با امامی که در دنیا برگزیده است.
Recognition of the Imam and the real leader in any era by the help of the inner eye has been the focus of attention to the Holy Qur’ān and the traditions of the Infallible Imams (A.S.)، to the extent that the Qur’ān has declared non-enjoyment of it as blindness of the heart and pointed out its intensity on the Resurrection Day، which is referred to in traditions as dying a death of jāhiliyyat (ignorance). Only the author of Al-Mīzān has stated this notion by finding out the relationship between the two noble verses 71 and 72 of Sūrat al-Isrā’.
Several ideological points are implied from this relationship، including: the relation between the eye of the heart and recognition of the true leader; the kind of relation an individual has with his Imam and its continuation till the Resurrection Day; further blindness of the heart in the Hereafter as a result of non-recognition of the Imam in this world; summoning every group along with the leader (imām) they have chosen in the world.
خلاصه ماشینی:
مجمع البیان تحت عنوان «النظم» وجوه مختلفی را آورده است؛ از جمله اینکه: در آیه پیش )و فضلناهم علیٰ کثیر ممن خلقنا تفضیلا( (إسراء/70) درباره تفضیل بنی آدم سخن گفته و در این آیه بیان کرده که این تفضیل، در روز قیامت است (که هر گروهی به دنبال امام و پیشوای خویش فراخوانده میشوند)؛ زیرا آن روز، اهل هدایت، به ثواب خود میرسند طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372ش، ج6، ص664.
4- انواع اخلاق خوب و بد است که بر انسان چیره شده و به عنوان امام و پیشوا بر انسان امامت میکند فخر رازی، ابو عبدالله، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج21، ص 377.
ابن عربی، محی الدین، تفسیر ابن عربی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1422ق، ج1، ص384 در مجمع البیان از علی بن موسی الرضا7 آورده است که فرمود: هر قومی در آن روز از امام زمان خود و از کتاب پروردگار و سنت پیامبر خود بازخواست میشوند.
علامه طباطبایی در نقد نظریهای که امام را به پیامبر تفسیر میکند، آن دیدگاه را مبنی برآن دانسته است که امام را در آیه به معنای عرفیاش بگیریم؛ یعنی فرد عاقل و برجستهای که دیگران از او پیروی میکنند، اما این کلمه در عرف قرآن، به معنای کسی است که به امر خدا هدایت میکند، یا در گمراهی به وی اقتدا میشود همان.
از این آیات معلوم میشود که روز قیامت نامهای به دست انسان داده میشود که مخصوص به خود اوست، که بعد از حضور با پیشوایان در مقام حساب خواهد بود قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، چاپ سوم: تهران، بنیاد بعثت، 1377 ش، ج6، ص121.