چکیده:
هدف از تحقیق حاضر تدوین برنامه آموزش هشیاری افزایی وجودی و هشیاری افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی و تعیین و مقایسه اثر بخشی این دو رویکرد بر رضایت از زندگی است. محقق ابتدا برای تدوین برنامه، با بررسی متون مختلف و انتخاب مفاهیم مشترک بین نظریه پردازان وجودی، مبنای کار تدوین را عمدتا بر اساس متون می، یالوم و فرانکل قرار داده و در تدوین برنامه، از مراحل پیشنهادی کوری (2005 c) بهره برده است. در تدوین برنامه اخلاقی، ابتدا با مطالعه اولیه متون اخلاق اسلامی، کتاب جامع السعادات نراقی (به دلیل ساختار منظم و برخورداری از یک نظریه نسبتا منسجم) مورد استفاده قرار گرفت. اما برای مبانی نظری از نظرات جوادی آملی و مطهری نیز استفاده شد. الگوی مراحل این برنامه از مراحل تغببر پروچاسکا و نورکراس (1994) الهام گرفته شده است.
آزمودنی های تحقیق 45 نفر از دانشجویان دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی است که به صورت تصادفی به سه گروه و سپس هر گروه به صورت گمارش تصادفی درگروه های آزمایشی وجودی، اخلاق اسلامی و کنترل قرار گرفتند. در یکی از دو گروه آزمایشی آموزش هشیاری افزایی وجودی و در دیگری آموزش هشیاری افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی اجرا شد. روش تحقیق روش تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با دو گروه آزمایشی و گروه گواه است. ابزار اندازه گیری مقیاس رضایت از زندگی داینر و همکاران است که پایایی آن در ایران 88/. گزارش شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که آموزش هشیاری افزایی اخلاق اسلامی منجر به افزایش رضایت از زندگی شده است اما آموزش هشیاری افزایی وجودی تفاوت معناداری ایجاد نکرده است. بین دو گروه وجودی و اخلاق اسلامی نیز تفاوت معناداری وجود نداشت.
The present research was conducted to develop instructional programs of Islamic morals & existential consciousness enhancement & compare their effectiveness on life satisfaction improvement. First of all، for formulating existential program ،different texts were monitored and common concepts among existential theoreticians specially May، Yalom & Frankle were chosen as a basis of the work. Corry’s pattern of existential psychotherapy(2005c) was used for various stages of the program. For formulating Islamic morals program، the researcher used jame olsaadat by Naraghy (because of its relatively integrated theory & systematic structure)، Javady e Amoly & Motahharys’ ideas. The pattern for stages of this program is derived from change stages in Systems of Psychotherapy by Prochaska & Norcross (1994). The participants (45 students from Allameh Tabatabai University، the Faculty of psychology and education) randomly divided into 3 groups: existential، moral & control group. While experimental groups were given their instructional programs(Islamic morals and existential programs)، no intervention was used for the control group. The methodology of this research was experimental. Life Satisfaction Scale (SWLS، Diener et al.، 1985، with reliability 0/88 in Iran.) was used to measure life satisfaction. The results demonstrates that Islamic morals consciousness enhancement program improved life satisfaction but existential consciousness enhancement program was not effective .There was not any meaningful difference between experimental and Islamic morals group.
خلاصه ماشینی:
"نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که آموزش هشایری افزایی اخلاق اسلامی منجر به افزایش رضایت از زندگی شده است اما آموزش هشیاری افزایی وجودی تفاوت معناداری ایجاد نکرده است.
هدف از تحقیق حاضر بررسی و مقایسۀ اثربخشی آموزش هشیاری افزایی وجودی و آموزش هشیاری افزایی مبتنی بر اخلاق اسلامی بر رضایت از زندگی دانشجویان دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 89-1388 بوده است سه فرضیه به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفته است: 1-رضایت از زندگی آزمودنیهایی که تحت آموزش هشیاری افزایی وجودی قرار میگیرند نسبت به آزمودنیهای گروه کنترل افزایش پیدا میکند.
Beck's Depression Inventory نیروهای غریزی ب-تأثیر تصمیمگیریها و انتخابهای شخصی ج-تأثیر شرایط محیطی و انتظارات دیگران گام دوم-شناخت عایقهای زندگی:الف-عایقهای زبانی ب-دفاعها و عادتها 2-شناسایی مشکل و تعیین اهداف(مرحلۀ آغاز حضور): گام سوم-تماس با تجربۀ درونی(چه کسی میخواهم باشم؟):تمرکز بر نگرانیها:احساس دلزدگی،خستگی،پوچی و خلأ،تردید در تصمیمگیریها 3-تحلیل ریشۀ وجودی نشانهها: گام چهارم-تبیین مفاهیم وجودی و چهار بعد وجودی انسان 4-خلق یک زندگی تازه(مرحلۀ حضور): گام پنجم-توجه و حضور در بعد طبیعی1 گام ششم-توجه و حضور در بعد اجتماعی2 گام هفتم-توجه و حضور در بعد روانشناختی3 گام هشتم-توجه وحضور در بعد معنوی4 5-ایجاد هستی اصیل و خالصانه: گام نهم-هماهنگی در چهار بعد وجودی:تشخیص ارزشها و پذیرش محدودیتها گام دهم-پایان گروه:تحکیم و پیشگیری از بازگشت برنامۀ گروه اخلاقی 1-مرحلۀ پیش از تأمل: گام اول-تبیین شاکله:عملکرد افراد براساس ویژگیهای خلقی است."