چکیده:
در یک دههگذشته پژوهشهای زیادی در مورد تأثیر بازیهای ویدیویی- رایانهای بر رفتار و افکار پرخاشگرانه انجام شده است که نتایج ناهمخوانی بین آنها مشاهده میشود. لذا، انجام یک پژوهش به روش فراتحلیل مفید به نظر میرسید. در پژوهش حاضر، هدف بررسی فراتحلیل تأثیر دو دسته بازیهای رایانهای خشن و غیرخشن بر رفتار پرخاشگرانه، احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیولوژیکی بود. جامعه آماری عبارت بود از کلیه پژوهشهای مرتبط با موضوع پژوهش در گستره زمانی (2012 – 2002)، (1391-1381) که به زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده بود. روش نمونهگیری، روش هدفمند بود تا امکان مقایسههای مورد نیاز برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش را فراهم نماید؛ یعنی، مقایسه اندازه اثر در پژوهشهای آزمایشی با غیرآزمایشی، مقایسه میزان اندازه اثر در بازیهای نوع خشن با غیرخشن و بررسی تأثیر افزایش طول مدت انجام بازیهای رایانهای بر میزان پرخاشگری. پس از ارزیابی دقت و نیرومندی پژوهشها با نظر 3 داور، 30 پژوهش برای بررسی نهایی انتخاب شد. پژوهشها به آزمایشی و غیرآزمایشی و بازیهای رایانهای هم به خشن و غیرخشن تفکیک گردید. پژوهشهای آزمایشی از نظر مدت زمان پرداختن به بازی توسط آزمودنیها در سه شرایط زمانی جدا شده و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد:1. اندازه اثر ترکیبیافته برای سه متغیر وابسته عبارت بود از 21/0 در رفتار پرخاشگرانه، 23/0 در احساسات پرخاشگرانه و 29/0 در برانگیختگی فیزیولوژیکی. 2. با مقایسه پژوهشهای آزمایشی و غیرآزمایشی تفاوت اندازه اثر بهدستآمده برای آنها معنیدار بود؛ یعنی، پژوهشهای آزمایشی اندازه اثر بیشتری نشانداد. 3. با افزایش طول مدت پرداختن به بازی، اندازه اثر در هر سه متغیر وابسته ذکر شده کاهش یافت. 4. میزان اندازه اثر در بازیهای نوع خشن بیشتر از غیرخشن بود و اندازه اثر نوع غیرخشن معنیدار بهدست نیامد.
خلاصه ماشینی:
"جامعهآماری در پژوهش حاضر عبارت بود از کلیه پژوهشهای انجام شده در محدوده زمانی2002 الی 2012 به زبان انگلیسی و 1381 الی 1391 به زبان فارسی که اثر بازیهای رایانهای و ویدیویی را بر رفتار پرخاشگرانه، احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیولوژیکی یا حداقل یکی از این سه متغیر بررسی کرده بودند.
لازم به ذکر است که چون پژوهشهای انتخاب شده، از نظر بررسی اثر نوع بازی (خشن و غیرخشن) بر متغیرهای وابسته (یک، دو یا هر سه متغیر وابسته) با هم متفاوت بودند، هنگام دستهبندی آنها برای مقایسه اندازه اثر بازیهای رایانهای نوع خشن با غیرخشن و نیز مقایسه شرایط زمانی (طول دوره انجام بازیها) بسیاری از پژوهشهای مورد بررسی همزمان در هر دو یا سه دسته قرار میگرفتند.
نتایج فراتحلیلی برای سه متغیر رفتار پرخاشگرانه، احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیولوژیکی (این نتایج مربوط به کل 30 پژوهش انتخابی است) متغیر وابسته K N r+ P رفتار پرخاشگرانه 13 2921 21/0 04/0 احساسات پرخاشگرانه 11 2744 23/0 05/0 برانگیختگی فیزیولوژیکی 7 661 29/0 001/0 K: تعداد پژوهشها N: تعداد افراد نمونه (r+): اندازه اثر ترکیب یافته همانطور که در جدول 2 دیدهمیشود، نتایج فراتحلیلی کل پژوهشها بر روی متغیرهای وابسته رفتار پرخاشگرانه، احساسات پرخاشگرانه و برانگیختگی فیزیولوژیکی با اندازه اثرهای به ترتیب 21/0=r+ و 04/0P<، 23/0=r+ و 05/0P<، و 29/0=r+ و 00/0P< بهدستآمد؛ یعنی، انجام بازیهای ویدیویی- رایانهای با افزایش انواع پرخاشگری و برانگیختگی رابطه معنیدار دارد."