چکیده:
جهانی شدن بعنوان یک فرایند گریز ناپذیر در قرن بیست و یکم در ابعاد سه گانه خود (اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) نظام تعلیم و تربیت را دستخوش تغییر و تحول می نماید. از این رو شناسایی ویژگی ها و آثار این فرایند در دو حیطه فرصت ها وتهدیدها، یکی از وظایف اصلی هر نظام تعلیم و تربیت و از جمله نظام تعلیم و تربیت ایران می باشد. در مبانی نظری این مقاله نویسنده ابتدا به مفهوم، ویژگی ها و پیامدهای جهانی شدن در سه بعد(اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) در حیطه نظام تعلیم و تربیت می پردازد. براین اساس در پیامدهای بعد اقتصادی، بر کاربرد آموزش های فنی و حرفه ای و استفاده بیشتر از تکنولوژی اطلاعات و در پیامدهای بعد سیاسی آن، بر کمرنگ شدن نظارت و تسلط دولت و حکومت بر نظام تعلیم و تربیت و در پیامدهای بعد فرهنگی جهانی شدن، برترویج فرهنگ غرب و کمرنگ شدن ویژگی های بومی و به مخاطره افتادن هویت ملی و ارزش های دینی در برنامه های درسی نظام تعلیم و تربیت ایران تأکید دارد. با در نظر داشتن این ابعاد، نویسنده پاسخ به سؤال های این مقاله در زمینه فرصت ها و تهدیدهای جهانی شدن در نظام تعلیم و تربیت ایران پاسخ داده است. سهولت استفاده از جدیدترین اطلاعات برای بالا بردن کیفیت آموزشی، عام گرایی فرهنگی، آموزش الکترونیکی و شکافت حلقه های بسته دانش به عنوان فرصت های پیش روی تعلیم و تربیت ایران در فرایند جهانی شدن می باشند. تهدید های جهانی شدن در نظام تعلیم و تربیت ایران نیز عبارتند از؛ آسیب دیدن تربیت دینی در ایران، تأثیر بر زبان و آموزش آن، خاص گرایی فرهنگی وکلاس های چند فرهنگی می باشند که با بهره گیری از این فرصت ها و با شناخت بهتر تهدیدها می توان به حفظ میراث های فرهنگی و اعتلای نظام تعلیم و تربیت کشورمان در راستای جهانی شدن پرداخت .
خلاصه ماشینی:
"همچنین جهانی شدن در ابعاد سه گانه مذکور نظام تعلیم و تربیت را نیز تحت تأثیر قرارمی دهد، بدین لحاظ نظام تعلیم و تربیت در کشور ما نیز از این روند بی بهره نخواهد بود و خواه نا خواه با آن روبرو شده و به عنوان یک جامعه اسلامی برای مواجهه با این فرایند اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، وظایف مهمی را به عهده دارد، تا بتواند فرهنگ قومی و مذهبی خود را حفظ نماید.
( Verbont نتیجه گیری: از آنچه در این مقاله آمده می توان چنین استنباط نمود فرایند جهانی شدن امری برگشت ناپذیر است و کند کردن شتاب آن ناممکن است، بر این اساس نظام تعلیم و تربیت ایران همگام با سایر نظام های آموزشی دنیا در معرض فرایند جهانی شدن قرار گرفته و در فضا و زمان بسیار پهناوری گسترش می یابد از اینرو باید تلاش نماید تا از فرصت هایی همچون(شکافت حلقه های دانش، برابری فرصت های آموزشی، عام گرایی فرهنگی و آموزش الکترونیکی) که جهانی شدن پیش روی نظام تعلیم و تربیت قرار می دهد، استفاده نموده و ضمن لحاظ نمودن واقعیت های موجود و امکانات کشورمان، تدابیری جهت کاهش آثار منفی تهدیدهای آن شامل (خاص گرایی فرهنگی، کلاس های چند فرهنگی، آسیب دیدن تربیت دینی و زبان ملی) بیاندیشد، تا بتواند علاوه بر حفظ میراث های اسلامی - فرهنگی و سایر ویژگی های بومی، ویژگی های فردی را نیز در فراگیران رشد داده و هم زمان آنها را به شناخت جهان و سایر فرهنگ ها قادر سازد."