چکیده:
این مقاله درصدد است تا علاوه بر بررسی آرا و اندیشه های اجتماعی سیدجمالالدین اسدآبادی، ثابت کند که وی به عنوان یکی از پیشگامان جریان روشنفکری در میان حوزویان بوده اسـت ؛ ایشان نسبت به ایدئولوژیها، نهضت ها، مکاتب فلسفی غرب، جغرافیای جهان و دگرگونی های اجتماعی جهان معاصر خود شناخت خوبی داشته و درباره آنها از دیـدگاه یـک عـالم اسـلامی روشنفکر ابراز عقیده کرده است . پس می توان مولفه ها و شاخص های اصـلی روشـنفکری وی را چنین برشمرد: اصلاحگرایی در اندیشه و معرفت دینی ، توجه به اجتهاد، توسعة جهانی ، تقریـب مذاهب اسلامی ، تجددگرایی ، تکامل گرایی اجتماعی ، ملی گرایـی ، قـانونگرایـی ، بـاور بـه آزادی اجتماعی ، نگرش انتقادی به وضع موجود و عقل گروی.
In addition to verification of Sayyid Jamal a-Din Asadabadi's social thoughts and views, the author of the present paper tries to prove that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi has been a pioneer of intellectual movement among the Islamic seminary students. He holds that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi had a good knowledge of ideologies, movements, philosophical school of thought in the West, world geography, and social changes of the contemporary world and viewed them from the viewpoint of an intellectual Islamic scholar. He then makes a list of Sayyid Jamal a-Din Asadabadi's intellectual elements. They are as follows: reform in religious thought, deliberation on Ijtihad, world development, approximation of Islamic sects, modernism, social developmentalism, nationalism, rule of law, belief in social freedom, critical view of current situation, and rationalism.
خلاصه ماشینی:
مؤلفه های روشنفکری در اندیشه اجتماعی سیدجمالالدین اسدآبادی مجید کافی * چکیده این مقاله درصدد است تا علاوه بر بررسی آرا و اندیشه های اجتماعی سیدجمالالدین اسدآبادی، ثابت کند که وی به عنوان یکی از پیشگامان جریان روشنفکری در میان حوزویان بوده اسـت ؛ ایشان نسبت به ایدئولوژیها، نهضت ها، مکاتب فلسفی غرب، جغرافیای جهان و دگرگونی های اجتماعی جهان معاصر خود شناخت خوبی داشته و درباره آنها از دیـدگاه یـک عـالم اسـلامی روشنفکر ابراز عقیده کرده است .
واژههای کلیدی: روشـنفکر، سـیدجمالالـدین ، روشـنفکر متعهـد، روشـنفکر دینـی ، روشـنفکر حوزوی، احیای دینی ، مدرنگرایی ، عقل گروی انتقادی، نواندیشی ، نادانی ستیزی مقدمه سیدجمالالدین اسدآبادی، به عنوان مبارز سیاسی و اصلاحگر اجتمـاعی بـرای مـردم ایـران ، به ویژه گروههای تحصیلکرده دانشگاهی و حوزوی و اهـل مطالعـه ، چهـرهای شـناخته شـده است ؛ اما سیدجمالالدین به عنوان یک نظریه پرداز عدالت اجتماعی و یک روشنفکر با مؤلفـه های آگاهی ، نوجویی و نواندیشی ، توانمند در انتقاد از وضع موجود و دلیـری در اعتـراض بـه قدرت، پرهیز از درآمیختن با قـدرت، خردگرایـی ، نـادانی سـتیزی، پایـداری در اعتقـاد و نیـز هماهنگی گفتار و کردار برای بسیاری از اهل معرفت و مطالعه شناخته شده نیست .
از این رو، اندیشه های دینی سیدجمالالدین که نشاندهنده اندیشـه ، گفتـار و کـردار روشنفکرانه او است ، همچون اجتهاد، توسعة این جهانی ، تقریب مذاهب اسلامی ، آگـاهی از جهان، شناخت علوم و نظریه های جدید، تکامل گرایـی ، مـیهن گرایـی ، بـاور بـه مشـارکت سیاسی مردم، قانونگرایی ، آزادی، توانایی انتقاد، نادانی ستیزی و مبارزه با خرافه پرسـتی را در ادامه بررسی می کنیم : ١.