چکیده:
حجم و سطح آب حوضه و شکل سواحل، تابعی از تراز آب حوضه می باشد. شناخت عوارض ژئومورفولوژیکی ساحلی و تغییرات در آن می تواند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی و مدیریت سواحل داشته باشد. عوامل موثر در شکل گیری و تحول ژئومورفولوژیکی آن مانند عوامل زمین شناسی، تکتونیکی، کلیماتیک، پالئوکلیماتیک و تغییرات سطح دریا، مد نظر قرار گرفته و هدف اصلی، بررسی و طبقه بندی ژئومورفولوژی سواحل و تغییرات آن در مقابل نیروهای حاصل از نوسانات سطح آب دریای خزر، از سواحل انزلی تا آستارا می باشد. در این تحقیق با در نظر گرفتن ضرورت شناخت منطقه ی ساحلی غرب استان گیلان، به طبقه بندی سواحل با استفاده از روش شپارد پرداخته شده است. روش تحقیق، بر پایه ی مطالعات تصاویر ماهواره ای، GIS و پیمایش های میدانی بوده است. بررسی با استفاده از کلیه خصوصیات سواحل، خصوصیات هیدرودینامیکی (امواج، جریان های دریایی، نوسانات تراز آب)، خصوصیات زمین شناسی، اقلیمی، کاربری اراضی و پوشش گیاهی مورد مطالعه قرار گرفته است، وسعت و نرخ تغییرات اشکال ژئومورفولوژیکی نیز شناسایی و طبقه بندی شده اند. همچنین نقشه ی پهنه بندی بر اساس تصاویر ماهواره ای و تقسیم بندی شپارد تهیه شد و رده های شاخصی چون دلتا، تپه های ماسه ای، تالاب و... شناسایی شد.
خلاصه ماشینی:
بررسی با استفاده از کلیه خصوصیات سواحل ، خصوصیات هیدرودینامیکی (امواج ، جریان های دریایی ، نوسانات تراز آب )، خصوصیات زمین شناسی ، اقلیمی ، کاربری اراضی و پوشش گیاهی مورد مطالعه قرار گرفته است ، وسعت و نرخ تغییرات اشکال ژئومورفولوژیکی نیز شناسایی و طبقه بندی شده اند.
در طبقه بندی شپارد، فرآیندهای دریایی مهم ترین عامل در تشکیل سواحل در نظر گرفته شده و بر خلاف سایر طبقه بندی ها که زیر آب رفتن و یا از آب خارج شدن را مقیاس طبقه بندی قرار داده اند، منشأ تشکیل ساحل توسط فرآیندهای خشکی یا دریایی را معیار اصلی طبقه بندی قرار داده است (١٩٧٦,Shepard) تغییرات سطح آب دریای خزر، به مراتب سریع تر از تغییرات سطح آب دریاهای آزاد است (١٩٩٧,et al &Kroonenberg ).
باقرزاده کریمی و همکاران (١٣٨٨) در مطالعه ای اثر نوسان های آب دریای خزر وسیلاب های فصلی بالادست ، بر تالاب انزلی و اراضی حاشیه ای آن منطقه ، از روی تصاویر ماهواره ای IRS-PAN را بررسی کرده اند.
با انجام تفاسیر و مقایسه تصاویر هوایی متعلق به دوره زمانی ٤٠ ساله منطقه ی مورد مطالعه ، تغییرات خطوط ساحلی و میزان پیشروی آب در اراضی ساحلی و بر اساس پردازش های لازم به نوسانات سریع آب دریای خزر شناسایی شده و به منظور تغییر شکل ساختاری ژئوموفولوژیکی سواحل غرب گیلان ، چهار عامل اقلیمی ، هیدرودینامیکی ، پدیده های زمین شناسی و فعالیت های انسانی بررسی شده است .