چکیده:
این مقاله بیان می کند که مشارکت اجتماعی (به خصوص به صورت داوطلبانه)، نقش مهمی در شکل گیری سرمایه اجتماعی دارد. در عین حال سرمایه اجتماعی زمینه اصلی مشارکت را به وجود می آورد. در واقع سرمایه اجتماعی، روح و مشارکت تجلی و جسم رفتار اجتماعی و سیاسی است. مشارکت جنبه محسوس و سرمایه اجتماعی جنبه نامحسوس ثروت ملی می باشد. با تراکم و آزاد شدن این نیرو، توسعه و تعالی (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی) و امنیت روانی و اجتماعی در سطوح مختلف تضمین می شود. سوال مقاله این است که آیا مشارکت اجتماعی به خصوص نوع داوطلبانه آن و سرمایه اجتماعی در اندیشه امام خمینی مورد توجه قرار گرفته است؟ فرض این است که مشارکت اجتماعی، بر احساس تعلق افراد به جامعه تاثیر می گذارد. امام بارها و همزمان سعی می کند: از یک سو، مشارکت داوطلبانه مردم را در جامعه تحریک نماید و از سوی دیگر با تاکید بر «کشور مال خود شماست» روحیه احساس تعلق را در بین مردم ایران احیا کند.
خلاصه ماشینی:
"سؤال مقاله این است که آیا مشارکت اجتماعی به خصوص نوع داوطلبانه آن و سرمایه اجتماعی در اندیشه امام خمینی مورد توجه قرار گرفته است؟فرض این است که مشارکت اجتماعی،براحساس تعلق افراد به جامعه تأثیر میگذارد.
خلاصه،منظور از مشارکت درگیری ذهنی مردم در موقعیتهای اجتماعی است که انگیزه دستیابی به اهداف جامعه را در بین آنها تقویت میکند و باعث مسئولیتپذیری همگانی در مقابل همه کارها میشود،به گونهای که هزینههای بالقوه عهدشکنی،فضای ابهامآمیز و غیر شفاف را از بین برده،ایجاد حس اعتمااد و همکاری میکند.
امام خمینی این تحول انسانشناختی را به وجود آورد و بعد ارزشی مشارکت را در ذهن انسان ایرانی و نیز تحول جامعهشناختی خلق کرد و تعلق اجتماعی در جامعه ایران به وجود آورد؛فرآیندی که طی آن فرد نسبت به مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر برآن احساس تعهد و مسئولیت پیدا میکند(وحیدا و نیازی، 1383،ص 21 به نقل از نوروزی،1388،ص 253).
از سوی دیگر،مشارکت اجتماعی،احساس تعلق افراد به جامعه را بالا میبرد؛به عبارت دیگر کار دستهجمعی باعث ایجاد اعتماد اجتماعی و تقریب نقطهنظرات مردم به یکدیگر میشود؛پل ارتباطی فاصله مردم و حاکمان خواهد بود؛مناسبترین و مؤثرترین خدمات و تسهیلات را در جامعه ایجاد میکند؛یک سیستم غیر رسمی کنترل اجتماعی در جامعه شکل میگیرد؛فرصتی برای برنامه توسعه اجتماعی و سیاسی است؛ تحقق یک محیط توانمند برای مشارکت و شکلگیری سرمایه اجتماعی،نیازمند عناصر زیر است:فضاها و محلهایی برای مشارکت، تدارک این فضاها عنصر کلیدی در سرمایهگذاری برای ایجاد سرمایه اجتماعی است."