خلاصة:
هدف این پژوهش بررسی زمینه ها و شرایط قدرت گیـری گرجسـتان در عصـر دوم سـلجوقی اسـت کـه بـه تهـاجم گسـترده ی حکومـت باگراتیان گرجی بـه منطقـه ی آذربایجـان منجـر شـد. یکـی اهـداف اساسـی پادشـاهی گرجسـتان ، بعـد از سـرکوب و انسـجام اشـرافیت زمـین دار محلـی و سـروسـامان دادن بـه اوضـاع آشـفته ی سیاسـی و اقتصادی داخلی گرجستان ، به کارگیری سیاست توسـعه ی ارضـی در سرزمین های اسلامی بود؛ اقدامی که کشمکش های داخلی حاکم در عــراق عجــم و ایالــت آذربایجــان میــان اتابکــان و امــرای نظــامی و سلاطین سلجوقی، بهترین شرایط را برای آن فراهم کـرد. گرجسـتان از دوره ی پادشــاهی داویــد چهــارم و ملکــه تامــارا بــا نفــوذ در امیرنشین های مسیحی ارمنستان ، شروانشاهان و نواحی شـرق آنـاتولی و با استفاده از نتایج نبرد «دیدگوری»، کم کم زمینه های نفوذ سیاسـی و نظامی خود را در شـهرهـای آذربایجـان فـراهم کـرد و تـا تبریـز و اردبیل را مورد تهاجم نظامی قرار داد. چالش های مرزی و اختلافات سیاسی- نظامی گرجیان با سلجوقیان کـه سـابقه ی آن بـه قـرن پـنجم هجری میرسید، از جمله مسائل اساسی فراروی خانـدان حکـومتگر باگراتونی گرجستان در طول قرن های پنجم و ششم هجری بـود کـه آثار خود را در دوره ی حکومت اتابکـان آذربایجـان در نیمـه ی دوم قرن ششم هجری نشان داد.
ملخص الجهاز:
به این ترتیب ، پیمان اتحادی میان ارامنه و گرجیـان منعقد شد که به موجب آن ارمنیان تعهد کردند نیروهـای نظـامی خـود را در اختیـار ارتـش گرجستان قرار دهند و در مقابل ، گرجی هـا متعهـد شـدند کـه در آزادسـازی سـرزمین هـای ارمنستان ، به ویژه شهر «آنی »، تمام تلاش خود را به کار برنـد.
این دو برادر با استفاده از پایگاه خود در آنی ، شروع به پیشروی به مرکـز بهترین گزینه برای این کار بودند؛ زیرا سرزمین آنان در همسایگی گرجی ها واقع شده بود، سرزمین های ارمنستان کردند و قلعه ها و منـاطق اطـراف را یکـی پـس از دیگـری از دسـت بیشتر آن ها در شهرها و روستاهای گرجستان ساکن بودند و از حکومت سلجوقیان بـر خـود حاکمان محلی مسلمانان خارج کردنـد.
در مناطق مسلمان نشین آذربایجان و قفقـاز بـه دلیـل مجـاورت بـا سـرزمین هـای مسـیحی نشـین شکل گیری این اتحاد سیاسی ، خاندان ارمنـی «زاکاریـان » نقـش اصـلی را بـر عهـده داشـتند گرجستان و ارمنستان و تمایل سلاطین سلجوقی به گسترش متصرفات خود و کسب غنـایم ، (مانوکیان ، ١٣٨٩: ١٥٢-١٧٣) و در زمان اندکی در دیوان نظامی و سیاسی گرجسـتان نفـوذ موقعیت سوق الجیشی حساسی داشتند و همیشه در معرض درگیری و تهاجم طـرفین بودنـد؛ کردند و به مقامات بالایی دست یافتند؛ به طـوری کـه پادشـاه گرجسـتان سـرزمین هـایی را به طوری که در این میان ، شهر مسیحی نشین «آنی » که از مدت ها قبل به تصـرف سـلجوقیان تحت مالکیت آن ها قرار داد.