خلاصة:
محدثان و عالمان متقدم امامی، مبانی حدیثی روشنی داشتهاند از جمله درخصوص روایت دفاتر حدیثی که تحریرهای غیر شیعی داشته، ملاحظات و تأملاتی کردهاند که هدف اصلی آن عدم آمیختگی دفاتر شیعی با دفاتر غیر شیعی بوده است. در نوشتار حاضر، چند متن حدیثی کهن شیعی که در میان اهل سنت نیز تداول داشته، مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که محدثان امامی برای جلوگیری از بروز هر گونه آشفتگی احتمالی در آینده، با دقت خاصی به روایت میراثهای مشترک متداول در میان شیعیان و اهل سنت و انتخاب طریقی خاص، از آثار مذکور پرداختهاند.
ملخص الجهاز:
سکونی، محمد بن مسلم ، اشعثیات، ادب امیرالمؤمنین ، اهل سنت درآمد: دفاتر مشترک حدیثی میراث حدیثی شیعه در عصر صادقین ، توسط محدثان و عالمان امامی عموما عراقی و بیشتر کوفی تدوین شده و در کنار توجه روات شیعه به تدوین و گردآوری احادیث و سماع از ائمه ، برخی از عالمان و محدثان زیدی و سنی هم عصر آنها به ضبط احادیث ائمۀ شیعه و البته نه به عنوان امام، بلکه به عنوان محدثانی برجسـته از خانـدان نبـوت توجه کردهاند که نام شماری از این محدثان چـون اسـماعیل بـن ابـی زیـاد سـکونی (مدرسی، ١٣٨٦ش ، ج١، ص٣٧١-٣٧٢)، عباد بن صهیب کلیبی یربوعی(متوفی حدود ٢٠٢)(همان، ج١، ص١٨٠-١٨٢)، ابوعثمـان عمـرو بـن جمیـع حلـوانی(همـان، ج١، ص٢٥٧-٢٥٩)، حفص بـن غیـاث کـوفی(متـوفی ١٩٤)(همـان، ج١، ص٢٩١-٢٩٥)، حسن بن راشد و نوادهاش قاسم بن یحیی راشدی(همان، ج١، ص٣١٧-٣١٨)، اسحاق بن بشر کاهلی(متوفی ٢٢٨)(همان، ج١، ص٣٦٦-٣٦٨)، خالد بن طهمان سلوی(همان، ج١، ص٣٨٠-٣٨١)، مسعدة بن یسع باهلی(همان، ج١، ص٣٩٠-٣٩١) و موسـی بـن ابراهیم مروزی(زنده در ٢٢٩)(همان، ج١، ص٤٢٧) دانسته است .
نکتۀ قابل توجه دربـارٔە دو اثـر از سـه کتـاب اخیـر، یعنـی ادب امیرالمـؤمنین و الجعفریات، این است که تحریری شیعی نیز از این دو اثر، به این معنی کـه متنـی بـا سلسله اسناد شیعی از کتاب مذکور برای عالمان امامی شناخته شده بوده و حتی روایت هم میشده و در فهارس اصحاب از آنها یاد شده است ، اما در کمال شگفتی، عالمان امامی بعدی به جای نقل تحریر شیعی دفاتر مذکور با اسانید شیعی در عین حـال کـه نسبت به میراثهای مشترک از این دست اط̂Oع داشـته و حتـی تحریـرهـای شـیعی روایت و سماع نیز میشده، در جوامع حدیثی از تحریرهای سنی روایت میکرده و به آنها استناد میکردهاند.