خلاصة:
اقناع ، فرایندی است که در راستای تغییر نگرش مخاطب انجام میگیرد و اندیشه ی او را در جهت اهداف موردنظر به تکاپو و تفکر وامیدارد. در این فرآیند از فنون و شیوه های مختلف استفاده میشود. از آن جاکه در عصر حاضر، اقناع های مداوم در ساخت فکر و اندیشه انسانی صورت میگیرد و تفکر مخاطبان پیوسته در حال جهت دهی در چهارچوب اهداف اقناع کنندگان است ، بررسی این مساله براساس منابع اسلامی مخصوصا طبق دیدگاه امام علی(ع ) ضروری است تا در صحنه های جدید مواجهه که از آن به جنگ نرم یاد میشود، الهام گرفته شود. لذا مقاله ی حاضر با رویکرد دینی و با روش تحلیلی با استفاده از منابعی در زمینه روان شناسی اجتماعی و ارتباطات و منابع مرتبط با نهج البلاغه ، ضمن شناسایی این مساله ، به بررسی و تحلیل آن در نهج البلاغه پرداخته است . طبق بررسیهای انجام شده چنین به دست میآید که امام علی(ع ) در سخنان خویش از انواع فنون و شیوه های اقناع مثل تبلیغ ، حکمت ، موعظه برای قانع ساختن مخاطب استفاده نموده و با توجه به این که هر کدام از این روش ها در جای خود و به موقع مورداستفاده قرار گرفته اند، نهایت تاثیر خود را بر روی مخاطب داشته اند. همچنین امام علی(ع ) در کلام خود در راستای اقناع مخاطب بر معیارهایی همچون آزاداندیشی، هدف داری و عدم دروغ پردازی و فریب کاری و... توجه داشته اند.
ملخص الجهاز:
"طبق بررسیهای انجام شده چنین به دست میآید که امام علی(ع ) در سخنان خویش از انواع فنون و شیوه های اقناع مثل تبلیغ ، حکمت ، موعظه برای قانع ساختن مخاطب استفاده نموده و با توجه به این که هر کدام از این روش ها در جای خود و به موقع مورداستفاده قرار گرفته اند، نهایت تأثیر خود را بر روی مخاطب داشته اند.
در این خطبه امام (ع ) میخواستند از طریق بیان این خطبه ، آن واقعیتی که از معاویه و سپاهیانش در جهان خارج وجود داشته مبنی بر جنگ طلبی آن ها، رهبری معاویه بر گروه اندکی از گمراهان ، حاکم بودن نیرنگ و فریب بر دستگاه معاویه و پوشاندن حق و حقیقت بر سپاهیانش ، نفوذ معاویه در افکار و عقاید لشگریانش و در معرض مرگ قرار دادن آن ها را برای یارانشان ترسیم نمایند و باور و عقیده ی خود را درباره ی معاویه و سپاهیانش اظهار دارند تا بدین طریق یارانشان نسبت به جنگ ، مرگ ، زندگی، معاویه و لشگرش بصیرت پیدا کنند و به سوی پیروزی بر سپاه دشمن گام بردارند؛ زیرا به گفته شایب خطابه بیانی است که گوینده در آن عقیده خودش را اظهار میدارد و سعی میکند با برهان و دلیل آن را از طریق توصیف و وصف اثبات کند و هدف اصلیاش اقناع مخاطب و تأثیرگذاری بر اوست (فضائلی/نگارش ، ."