خلاصة:
از زمان ورود دانش نوین بانکداری در کشورهای اسلامی، برخی از محققین تلاش نموده اند تا با ارائه برخی از برداشت های خاص از مفهوم ربا، به نحوی نشان دهند که ربا در اسلام شامل بهره بانکی نمیگردد و لذا میتوان به طور کامل از بانکداری متعارف در کشورهای اسلامی استفاده کرد. در مقابل ، گروهی دیگر با ارائه برداشت های گسترده از مفهوم ربا، کل بانکداری متعارف را مورد نقد قرار داده و امکان استفاده از این دانش در چارچوب اسلامی را بسیار کم میکنند. در این تحقیق تلاش میشود تا برخی از مهم ترین دیدگاه های مطرح شده در هر دو طیف ، مورد ارزیابی و نقد واقع شود. یافته های این تحقیق که به روش تحلیلی- توصیفی به دست آمده اند، نشان میدهد که اولا، دیدگاه های مذکور قابل نقد بوده و بر اساس فقه اسلامی قابل پذیرش نمیباشند. ثانیا با توجه به اینکه ، در شریعت اسلام ، در کنار تحریم ربا، انواع معاملات مورد نیاز اقتصادی با اهداف و انگیزه های متفاوت مجاز شمرده شده و علاوه بر این ، به دلیل پذیرش اصل صحت ، زمینه را برای نوآوری در عرصه قراردادها باز گذاشته است ، اساسا نیازی به توجیه ربا جهت هموار ساختن امکان استفاده از بانکداری و یا توسعه بیش از اندازه حوزه حرمت ربا وجود ندارد.
ملخص الجهاز:
نقد و بررسی دیدگاه های جدید پیرامون ربا و بهره بانکی سید عباس موسویان تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٠٣/١٥ حسین میسمی تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٠٣/٢٦ چکیده از زمان ورود دانش نوین بانکداری در کشورهای اسلامی، برخی از محققین تلاش نموده اند تا با ارائه برخی از برداشت های خاص از مفهوم ربا، به نحوی نشان دهند که ربا در اسلام شامل بهره بانکی نمیگردد و لذا میتوان به طور کامل از بانکداری متعارف در کشورهای اسلامی استفاده کرد.
ثانیا با توجه به اینکه ، در شریعت اسلام ، در کنار تحریم ربا، انواع معاملات مورد نیاز اقتصادی با اهداف و انگیزه های متفاوت مجاز شمرده شده و علاوه بر این ، به دلیل پذیرش اصل صحت ، زمینه را برای نوآوری در عرصه قراردادها باز گذاشته است ، اساسا نیازی به توجیه ربا جهت هموار ساختن امکان استفاده از بانکداری و یا توسعه بیش از اندازه حوزه حرمت ربا وجود ندارد.
این نتیجه گیری نشان میدهد که از دیدگاه اقتصادی، تفاوتی بین تأمین مالی در اسلام و تأمین مالی متعارف وجود ندارد؛ به این معنا که در تمامی عقود اسلامی، درآمد حاصل از تأمین مالی (آنچه مازاد بر اصل ایجاد میگردد)، به یک حقیقت اقتصادی واحد برگشت میکند و آن اینکه سرمایه (و حتی پول نقد) در بازار از دیدگاه اقتصادی، علاوه بر ارزش مبادله ای، دارای یک ارزش اضافی است .
Mishkin, Frederic (2013), "the Economics of Money, Banking, and Financial Markets", 10th Edition, princton: Prentice Hall.