خلاصة:
این پژوهش بر آن است تا با واکاوی تاثیر تحریم هـای اقتصـادی بـر ایـران بـا اسـتفاده از تجربیـات جهـانی، راهکارهای علمی و عملی مقابله با تحریم های اقتصادی و اولویت بندی این راهکارها را ارائـه کنـد. بـرای ایـن منظور با استفاده از مبانی نظری، تحریم های اقتصادی شش عامل تدریجی و دائمی بودن تحـریم هـا، وجـود درآمدهای نفتی، اتخاذ راهبرد توسعه ای جایگزینی واردات ، رقابت جهانی، عـدم همراهـی کامـل اقتصـادهای نوظهور مستقل با تحریم ، وجود بانکداری برون مـرزی را بـه مثابـه عوامـل تقلیـل دهنـده تـاثیر تحـریم هـای اقتصادی شناسایی میکند. در مقابـل هشـت عامـل چندجانبـه شـدن تحـریم هـا، بسـته شـدن بسـیاری از مسیرهای دور زدن تحریم ها، محدود شدن دسترسی به نظام مالی بین المللی، هدف قرار دادن فـروش نفـت ، همزمانی تحریم های اقتصادی با آثار برخاسته از اجرای طرح تحول اقتصادی، وابستگی شدید تولیـد داخلـی به فناوری، مواد خام و واسطه ای خارجی، وابستگی نظام ارزی کشـور بـه دلار و یـورو، عـدم مـدیریت افکـار عمومی را به مثابه عوامل تشدیدکننده تاثیر تحریم ها بر ایران میدانـد. در نهایـت ایـن پـژوهش بـا بازکـاوی عوامل یادشده و در نظر گرفتن آرمان های ایرانی- اسلامی به هشت راهکار عملی برای مقابله بـا تحـریم هـای اقتصادی رهنمون میکند و مبتنی بر کاهش منافع و افزایش هزینه های تحریم کننـدگان و افـزایش منـافع و کاهش هزینه های کشور تحریم شونده ، به صورت علمی و عملی سیاسـت هـایی را بـرای مقابلـه بـا تحـریم هـا پیشنهاد میکند. در آخر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و دخیل کردن ضـریب تـاثیر هـر یک از عوامل تقلیل دهنـده و تشـدیدکننـده تـاثیر تحـریم هـای اقتصـادی، راهکارراهکارهـای پیشـنهادی را اولویت بندی میکند.
ملخص الجهاز:
در مقابـل هشـت عامـل چندجانبـه شـدن تحـریم هـا، بسـته شـدن بسـیاری از مسیرهای دور زدن تحریم ها، محدود شدن دسترسی به نظام مالی بین المللی، هدف قرار دادن فـروش نفـت ، همزمانی تحریم های اقتصادی با آثار برخاسته از اجرای طرح تحول اقتصادی، وابستگی شدید تولیـد داخلـی به فناوری، مواد خام و واسطه ای خارجی، وابستگی نظام ارزی کشـور بـه دلار و یـورو، عـدم مـدیریت افکـار عمومی را به مثابه عوامل تشدیدکننده تأثیر تحریم ها بر ایران میدانـد.
در بحثی علمـی پرسش هایی اساسی درباره این ابزار سیاستی قدرتمند طرح میشود مانند اینکه چه مسائلی یک کشور را بر آن می دارد که اقدام به اعمال تحریم اقتصادی یا تغییر سیاستی تحریمی کند؟ چـه عوامل سیاسی و اقتصادی در موفقیت سیاست های تحریم در دستیابی به نتایج مورد نظر دخیل است ؟ هزینه های تحریم اقتصادی برای کشـور تحـریم کننـده و کشـور هـدف چیسـت ؟ از چـه روش هایی برای تحلیل تأثیر تحریم بر اقتصاد کشورها استفاده میشـود؟ رهیافـت هـای کـاهش بیشتر اثر تحریم ها بر اقتصاد و راهکارهای برون رفـت از شـوکهـای اقتصـادی امـروز چیسـت ؟ (٢.
مهم ترین این عوامل عبارت است از: چندجانبه شدن تحریم ها؛ بسـته شـدن بسیاری از مسیرهای دور زدن تحریم ها؛ محدود شدن دسترسی به نظام مالی بین المللی ؛ هـدف قرار دادن فـروش نفـت و کسـب درآمـدهای نفتـی؛ همزمـانی تحـریم هـای اقتصـادی بـا آثـار نشئت گرفته از اجرای طرح تحول اقتصادی؛ وابستگی شدید تولید داخلی به فناوری، مواد خام و واسطه ای خارجی؛ وابستگی نظام ارزی کشور به دلار و یـورو؛ عـدم مـدیریت افکـار عمـومی در (5) خصوص اثربخشی تحریم ها.
Eyler, Robert (2007), "Economic Sanctions International Policy and Political Economy at Work", Palgrave Macmillan.