خلاصة:
روند تحولات قیمت نفت خام نشان می دهد که از سال 1950 تاکنون چندین بحران شدید نفتی در سالهای مختلف 1973)، 1979، 1986، 1998، 2003، (… در بازار نفت وجود داشته است. این نوسانهای شدید قیمت نفت خام از پدیده های مهم اقتصادی و سیاسی تلقی گردیده، مناظرات و مباحثات علمی بی شماری را برانگیخته است. در یک بازار رقابتی یا انحصاری، قیمتهای واقعی متناسب با افزایش یا کاهش هزینه های نهایی تغییر می یابد و اصولا افزایش یا سقوط شدید قیمتها دور از انتظار است. آیا نظریه اقتصادی نحوه بهره برداری از منابع طبیعی پایان پذیر قادر به توضیح نوسانهای شدید قیمت نفت خام در گذشته می باشد؟ اگر بتوان به علل واقعی نوسانهای قیمت نفت خام در گذشته پی برد، ارایه تصویر واقع بینانه ای از قیمتهای نفت خام در آینده نیز امکان پذیر خواهد شد. در این مقاله مدلی بر مبنای نظریه هتلینگ (Ulph، 1984، Robinson، 1975) برای تحلیل عوامل موثر بر قیمت نفت خام مورد استفاده قرار گرفته است.
The crude oil price has shown some drastic changes since 1950. In a competitive or monopoly market one would expect that the real price to rise steadily as the marginal cost rises، not to jump sharply. Is it possible to explain these large movements in the oil prices on the basis of economic theory of resource depletion? If we can understand the real reasons of the past oil price movements، we can hope to be able to foresee what may happen in the future.
In this paper، the Hotelling-type model (Robinson، 1975 & Ulph، 1984) has been applied to analyse the factors effecting oil price movements.
ملخص الجهاز:
". مبانی نظری نوسانهای قیمت نفت خام براساس نظریه هتلینگ استدلال میشود که تخصیص منابع طبیعی پایانپذیر طی زمان،براساسفرمول زیر صورت میگیرد: (به تصویر صفحه مراجعه شود)به طوری که: Q -کل ذخایر نفت q -تولید سالانه نفت p -خالص قیمت مورد انتظار NPV -خالص ارزش حال i -نرخ بهره(تنزیل)تولیدکننده فرض بر این است که هدف تولیدکننده،حداکثر کردن خالص ارزش حال مورد انتظار تمام برنامههایسرمایهگذاریش در آینده است،به طوری که خالص ارزش حال سایر موقعیتهای سرمایهگذاری ممکننیز مورد مقایسه قرار گرفته است.
سه حالت زیر برایتولیدکننده قابل تصور میباشد: * p^*>i به این معنی است که افزایش مورد انتظار در خالص قیمت (p^*-dp/dt) بزرگتر از نرخ بهره مورد انتظار در آینده خواهد بود،بنابراین تولیدکنندهای که درصدد حداکثر کردن ارزش حال ذخایر نفتی خود باشد،بشکه نهایی نفت1خود را در زمین باقیخواهد گذاشت تا از افزایش مورد انتظار قیمتهای نفت در آینده بهرهمند گردد.
در این دوره نرخ تنزیل برای تولیدکنندگان نفت همانگونه که کشورهاحق مالکیت خود را بر تولید نفت با خلع ید از شرکتهای بین المللی به دست آوردند،کاهش یافت و درمورد قیمتهای نفت نیز همانطور که توضیح داده شد،انتظار افزایش قیمتها شدت گرفت به طوری کهرابطه p^*>i برقرار شد.
*صرفهجویی در مصرف نفت *استفاده مؤثر از نفت *افزایش امکانات استفاده از منابع مختلف انرژی *کاهش شدت مصرف نفت *کاهش هزینههای تولید نفت در کشورهای غیر اوپک *ظهور تعداد زیادی از تولیدکنندگان غیر اوپک با قدرت چشمگیر در بازار نفت *رشد آهسته تقاضا برای نفت و توجه به مسائل زیست محیطی *افزایش خریدهای تک محموله در مقابل خریدهای قراردادی *توجه بیشتر به توسعه بازار آتیها *وجود بازار خریداران:شرکتهای عمدۀ نفتی با تجارب از طریق بازار تک محمولهای،نفوذبیشتری را بر روی قیمتها اعمال نموده و در مبارزهای که بین این شرکتها و کشورهایصادرکننده نفت در مورد قیمتها در جریان بود،به تدریج از موضع برتری برخوردار گردیدند."