فقیه به منزلۀ یک مهندس: یک ارزیابی نقادانه از جایگاه معرفت‌شناسانه فقه مقالة

مؤلف: پایا، علی ؛

مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی تابستان 1394، سال نوزدهم - شماره 2 التصنيف: العلمية - البحثية/ISC (‎26 صفحة - من 173 إلی 198 )

الکلمات المفتاحية: دعاوی معرفتی معیار‌های مصلحت‌اندیشانه صدق تطابقیفقه مهندسي فّناوري دعاوي معرفتي معيارهاي مصلحت انديشانه صدق تطابقي مهندسی فنّاوری علم فقه Technology Science jurisprudence Engineering epistemological issues expediency criteria correspondence theory of truth فقها طراحی دانش تعلق احکام کار

fa en

خلاصة:

هدف: مقاله در پی توضیح این نکته است که توجه به اهمیت مهندسی و ارتباط فقه با آن، می‌تواند از یک سو خطای معرفتی پیشین را تصحیح کند و از سوی دیگر، جایگاه و نقش تازه و حائز اهمیتی را برای این حوزه ارائه کند. روش: روش مورد استفاده در مقاله، تحلیل اسنادی است. یافته‌ها: 1. اگر فقها بخواهند به نحو مؤثری فعالیت خود را پیش ببرند، ‌باید نظیر مهندسان، معرفت خود را در بارۀ مسئله- موقعیت‌های خاص که در زمرۀ امور مستحدث هستند و با ظرف و زمینه‌های متنوع سروکار دارند افزایش دهند. 2. نظر به پیچیدگی فزایندۀ مسائل نوظهور، همۀ مهندسانی که در اندیشه ارائۀ راه حلهای هر چه کارامدتر برای مسائل و چالش‌ها هستند، دریافته‌اند که یک شرط ضروری برای موفقیت، به روز نگاه داشتن دانش و اطلاع خود از تحولات جدید معرفتی، علمی و فناورانه است.3. اگر فقه به قلمرو فراخ مهندسی تعلق داشته باشد و اگر در تکاپوی همگام شدن با تحولات زمانه جدید است، تخصصی شدن قلمرو‌های مختلف فقه گریز ناپذیر خواهد بود. نتیجه‌گیری: با توجه به آهنگ شتابان و بی‌وقفۀ تحولات در دوران مدرن، اگر فقه خود را با این پیشرفت‌ها همگام نسازد، در معرض این خطر جدی قرار خواهد گرفت که نظیر بسیاری از فناوری‌های از دور خارج شده، به فعالیتی بدل شود که دیگر کسی را بدان حاجت نیست.هدف: مقاله در پی توضیح این نکته است که توجه به اهمیت مهندسی و ارتباط فقه با آن، میتواند از یک سو خطای معرفتی پیشین را تصحیح کند و از سوی دیگر، جایگاه و نقش تازه و حائز اهمیتی را برای این حوزه ارائه کند. روش: روش مورد استفاده در مقاله ، تحلیل اسنادی است . یافته ها: ١. اگر فقها بخواهند به نحو مؤثری فعالیت خود را پیش ببرند، باید نظیر مهندسان، معرفت خود را در بارة مسئله - موقعیت های خاص که در زمرة امور مستحدث هستند و با ظرف و زمینه های متنوع سروکار دارند افزایش دهند. ٢. نظر به پیچیدگی فزایندة مسائل نوظهور، همۀ مهندسانی که در اندیشه ارائۀ راه حلهای هر چه کارامدتر برای مسائل و چالش ها هستند، دریافته اند که یک شرط ضروری برای موفقیت ، به روز نگاه داشتن دانش و اطلاع خود از تحولات جدید معرفتی، علمی و فناورانه است .٣. اگر فقه به قلمرو فراخ مهندسی تعلق داشته باشد و اگر در تکاپوی همگام شدن با تحولات زمانه جدید است ، تخصصی شدن قلمروهای مختلف فقه گریز ناپذیر خواهد بود. نتیجه گیری: با توجه به آهنگ شتابان و بیوقفۀ تحولات در دوران مدرن، اگر فقه خود را با این پیشرفت ها همگام نسازد، در معرض این خطر جدی قرار خواهد گرفت که نظیر بسیاری از فناوریهای از دور خارج شده ، به فعالیتی بدل شود که دیگر کسی را بدان حاجت نیست .

ملخص الجهاز:

البته باید به این نکته توجه داشت که همچنان که در علم (معرفت )، داور نهایی برای داوری در بارة دعاوی معرفتی، خود واقعیت است ، در فناوریها نیز اگر چه در بدو امر ملاحظات عمل گرایانه مد نظرند، اما موفقیت در احراز این ملاحظات نیز در نهایت متکی به تن دادن به ضوابطی است که واقعیت تحمیل میکند. کتابهای مهندسی سرشار از این قبیل «استنتاجات» است که از آنها میتوان برای طراحی سیستم هایی که راه حلهای خاص برای مسائل عملی خاص به شمار میآیند، استفاده کرد. یک مهندس خوب برخوردار از شمی است که به وی امکان میدهد دانش نظری و اطلاعات مربوط به قوانین پدیدارشناسانه یا فناورانه را با آنچه در طول زمان از رهگذر تجربه های عملی فراچنگ آورده است ، به گونه ای بدیع برای حل مسائل عملی ناظر به ظرف و زمینه های خاص به کار گیرد. به این نکته باید توجه داشت که فتوای فقیه در مورد خود او نیز جاری است ؛ بنابر این ، پنج مقولۀ ذکر شده صرفا ناظر به مقلدان نیست . اما اندکی تأمل روشن میشود که این شبهه ، دقیق نیست و در این زمینه نیز کار مهندسان و فقها عینا نظیر هم است . Tehran: Institute for Publication of Imam Khomeini ,s Works - Keddie, Nikki R. "Construing Technology as Applied Science: Public Rhetoric of Scientists and Engineers in the United States, 1880-1945". Gulf University for Science & Technology Publications.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول