خلاصة:
هدف برنامهریزی منطقهای توسعه و کاهش نابرابریهاست. لازمهی برنامهریزی منطقهای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر به لحاظ توسعه است. کاهش نابرابری در بهرهمندی از منابع، دست آوردها و امکانات جامعه، یکی از مهمترین معیارهای اساسی توسعه به شمار میآید. خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب میشوند و ارائه خدمات بهداشت و درمان در مناطق مختلف باعث کاهش فقر میشود، لذا شرایط را جهت تربیت و رشد سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور را فراهم مینماید. همچنین وضعیت بهداشتی و درمانی جامعه به عنوان یکی از مهمترین معیارهای کیفیت زندگی و توسعهیافتگی مطرح است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان اردبیل در بخش بهداشت و درمان است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان در شاخص بهداشتی و درمانی با مدل VIKOR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد که شهرستانهای استان به لحاظ سطح توسعهیافتگی در شاخصهای بهداشتی و درمانی دارای عدم تعادل میباشند، به طوریکه شهرستان خلخال با امتیاز نهایی 0924/0 (بسیار برخوردار) و شهرستان پارسآباد با امتیاز نهایی 9989/0 (بسیار محروم) به ترتیب در سطوح اول و آخر قرار گرفتهاند. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون برخورداری از شاخصهای بهداشتی– درمانی در بین شهرستانهای مورد مطالعه را در ارتباط با میزان نزدیکی به مرکز استان و میزان شهرنشینی به ترتیب رابطهی معناداری مستقیم و غیرمستقیم را نشان میدهد.
ملخص الجهاز:
"روش تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان در شاخص بهداشتی و درمانی با مدل VIKOR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
پیشینه تحقیق : در کشور ایران تاکنون تحقیقات ارزشمند و پربار علمی در زمینه سنجش توسعه بهداشت در سطوح فضایی و جغرافیایی مختلف صورت گرفته است که میتوان به پژوهش های داوری و همکاران (١٣٩٠) و همچنین ضرابی و موسوی (١٣٨٩) در سطح فضایی شهری و در شهر یزد، صیدایی و همکاران (١٣٩٣)، الیاس پور و همکاران (١٣٩٠) و سایه میری (١٣٨٠) در سطح فضایی استانی و منطقه ای و در استان های کرمانشاه ، خراسان شمالی، لرستان و ایلام و نهایتا حسینینسب و باسخا (١٣٨٨) و تقوایی و شاهیوندی (١٣٨٩) در سطح فضایی سرزمین و در کشور ایران اشاره نمود.
جهت سنجش وضعیت توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل به لحاظ برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی، از ١٥ شاخص استفاده گردیده و اطاعات جمع آوری شده با استفاده از مدل ویکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
• به منظور کاهش شکاف بهداشتی موجود میان شهرستان ها و توزیع عادلانه خدمات بهداشت و درمان پیشنهاد میشود در مرحله اول شهرستان های بسیار محروم (پارس آباد، بیله سوار، گرمی و مشگین شهر) در اولویت توسعه فضایی قرار گرفته و سیاست ها و برنامه های توسعه بهداشت و درمان طی یک برنامه یک ساله ، گسترش خدمات بهداشت و درمان را در این شهرستان ها مورد توجه قرار دهند."