خلاصة:
نیکلا استنو (۱۶۳۸- ۱۶۸۶) در زمره محققانی بود که تاریخ زمین را، به استناد شواهد بر جای مانده از میلیونها سال قبل بازگو کرد. او باور داشت که زمین راز و رمزهای تاریخ خویش را در ساختار زمینشناسی لایههای خود یا همان لایههای افقی سنگها آشکار میکند. اگرچه استنو کار خویش را بهعنوان یک متخصص کالبدشناسی آغاز کرد، اما اعطای لقب پدر زمین شناسی به او، به دلیل تنظیم سه اصل زمینشناسی(اصل روی هم قرار گرفتن لایهها، اصل افقی بودن و اصل تداوم جانبی لایهها) شایسته اوست. او این اصول اساسی را در عرصه جدیدی از علم زمینشناسی مطرح کرد، آنگاه از علم کناره گرفت و بقیه عمر خود را به عنوان یک مبلغ کاتولیک در اروپای شمالی به سر برد
ملخص الجهاز:
"اگرچه استنو کار خویش را بهعنوان یک متخصص کالبدشناسی آغاز کرد، اما اعطای لقب پدر زمین شناسی به او، به دلیل تنظیم سه اصل زمینشناسی(اصل روی هم قرار گرفتن لایهها، اصل افقی بودن و اصل تداوم جانبی لایهها) شایستۀ اوست.
اما آن سیل تنها مدت نسبتا کوتاهی سر تا سر زمین را فراگرفته بود و جانوران دریایی نمیتوانستند در این فرصت کوتاه خود را به مناطق بلندی که امروزه فسیل آنها در آنجا یافت میشود برسانند.
کالبدشناس جوان شروع به توضیح نظرات خود کرد و گفت او آغازگر راهی است که متکی به نوشتههای کالبدشناسان قرون قبلی نبوده است، زیرا آنان تنها روشهایی را که از قبل متداول بوده در تشریح مغز بهکار میبردند، اما قصد او کشف دقیق آنها به روش خود اوست و در این زمینه تنها مشاهدة مستقیم را میپذیرد.
انجام آزمایشهای علمی او سخت استنو را تحت تأثیر قرار میداد تا سال ۱۶۶۵ استنو همچنان مشغول کار روی تشریح مغز بود از نوشتههای استنو در مجلة خود او چنین برمیآید که همواره ایمان عمیقی به خالق جهان داشت وحوادث بعدی زندگیاش او را در اندیشههای معنوی بیشتری فرو برد.
با اینحال استنو بر خلاف دکارت، طرفدار بهکارگیری روش تجربه در علم بود به نظر استنو برای دستیابی به واقعیتهای تاریخ زمین بهتر است بهجای استناد به عقاید قدیمی یا کتاب مقدس به مطالعة خود زمین پرداخت کتاب که با نام prodromus معروف شد، شاهکار استنو به حساب میآید که لقب بنیانگذار علم زمینشناسی را برای او به ارمغان آورد"