خلاصة:
در خصوص سقط جنین ماده واحدهای در تاریخ ١٣٨٤.٣.١٠ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که بیانگر اذن قانونگذار به سقط جنین پیش از چهارماهگی با حصول شرایط و انجام تشریفاتی بود، اما علیرغم این مصوبه مسوولیت پزشک و داروساز همچنان در برخی موارد وجود دارد. این مسوولیت ناشی از تقصیر در تشخیص ، عدم رعایت تشریفات قانونی، عدم اطلاعرسانی، اطلاعرسانی ناقص و مبهم ، انتخاب روش نامناسب و سرانجام عملکرد نامناسب در مورد سقط است . همچنین ماده واحده مزبور موضوع سقط جنین پس از چهارماهگی را ـ در صورت حصول شرایط مجاز برای سقط پیش از چهارماهگی ـ بیان نکرده است . در این مقاله ابتدا موارد مسوولیت پزشک و داروساز در سقط پیش از چهارماهگی در فرض جواز قانونی حاصل از ماده واحده مورد مطالعه و بررسی قرار خواهد گرفت و در ادامه از
مسوولیت یا عدم مسوولیت پزشک در سقط پس از چهارماهگی با وجود شرایط مقرر در
ماده واحده مذکور سخن خواهد رفت.
ملخص الجهاز:
"٥ـ تقصیر در هنگام انجام عمل درمانی در مورد آزمایش های پزشکی و معالجات و اعمال جراحی ساده و اعمال جراحی زیبایی، گفته شده میتوان همانگونه که رویه قضایی فرانسه تعهد پزشک را تعهد به نتیجه ٢٥ تلقی کرده در حقوق ایران نیز این دسته از تعهدات پزشکان را، تعهد به نتیجه در نظر گرفت و اثبات تقصیر را لازم ندانست و صرف عدم حصول نتیجه و تحقق ضرر را برای مسؤولیت کافی شمرد (٤٦٣ ,١٩٩٩ ,Teree؛ صفایی، ١٣٩١ ش.
ثانیا حتی اگر فرض کنیم مادر پس از آگاهی از خطر، ممکن بود از سقط جنین امتناع کند، باز هم پزشک مسؤول خواهد بود، زیرا با قصور خویش ، فرصت تصمیم گیری را از والدین گرفته و از دست رفتن این فرصت ، خود ضرر است (ایزانلو و همکاران، ١٣٩١ ش.
این نظر چندان موجه نیست ، چراکه نباید والدین را از فرصت داشتن فرزند، ولو معلول، به اجبار محروم نمود و ناهنجاری عقلی یا جسمی را سبب محرومیت از داشتن حق حیات (حتی حیات نباتی) دانست و این امر را تکلیف پزشک یا مادر تلقی نمود، هرچند که آیه ٢٣٣ سوره مبارکه بقره «لاتضار والدة بولدها و لامولود له بولده » را برخی بدین گونه ترجمه کردهاند که فرزند نباید اسباب ضرر به والدین شود (قرائتی، بی تا، ص ٣٦٥)، اما اگر والده و مولودله نایب فاعل باشند، معنای آیه چنین است که پدر نباید به خاطر فرزندی که همسر او در شکم دارد، به او زیان برساند و زن نیز به خاطر حمل خویش نباید از مباشرت با شوهر امتناع نماید و موجب ضرر او گردد (مکارم شیرازی، ١٣٦٧ ش."