خلاصة:
جراحی زیبایی به عنوان یکی از اقسام جراحی پلاستیک در پی گسترش دانش جراحی ترمیمی که در ابتدا اغلب به جهت ترمیم اعضای آسیب دیده و یا نامتعارف بکار میرفت ، و به دنبال تغییر در سبک زندگی و ارزشهای اجتماعی، مورد توجه بسیاری از جوامع قرار گرفت . در این میان، پیچیدگیهای تبیین مسوولیت پزشک در جراحی زیبایی به علت تفکر غیر درمانی و غیر ضروریبودن، دوچندان شده است ، تا جایی که نظرات مختلفی در مورد چگونگی مسوولیت کیفری پزشک در این جراحیها ارائه گردیده است ؛ در این رابطه باید اذعان داشت که ریشه اغلب جنایات و خسارات ناشی از جراحی زیبایی عدم رعایت شرایط معافیت از مسوولیت کیفری در قانون مجازات اسلامی است . بر این اساس، جراح زیبایی وفق بند ج ماده ١٥٨ و ماده ٤٩٥ قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢ و نیز ماده ٦١٦ (تعزیرات) مصوب ١٣٧٥، برای معافیت از مسوولیت ، باید ابتدا ضرورت انجام جراحی را با توجه به خطراتی که در آن وجود دارد احراز نماید، سپس به اخذ رضایت آگاهانه و آزادانه از بیمار بپردازد و خود از تخصص کامل در گرایش مربوطه برخوردار بوده و با توجه به غیر ضروریبودن جراحی زیبایی و عدم تصور هیچ گونه فوریت در آن، از امکانات و ابزار حداکثری در انجام این اعمال، استفاده شود.
همچنین کارکرد برائت در جراحی زیبایی نمیتواند جابجایی بار اثبات باشد و در
صورت جنایت کافی است که سببیت جراح در حادثه مشخص گردد و در این فرض
جراح زیبایی است که باید از عهده اثبات تمامی تکالیف خود اعم از رعایت تناسب میان
سود و خطر در جراحی و اطلاعرسانی و رعایت حداکثری موازین فنی و علمی و نظامات
دولتی برآید.
ملخص الجهاز:
"اگر در توجیه اعمال پزشکی به ضرورت معالجه و درمان و حتی وجوب آن استناد میشود و بر اساس آن امتیازاتی برای پزشکان در نظر گرفته میشود تا خطر کنند و برای حفظ مصالح ، تیغ جراحی خود را بر تن بیمار بکشند بیآنکه بدون تقصیر مسؤولیتی را عهدهدار شوند، در مورد جراحی زیبایی این سؤال اساسی وجود دارد که چگونه میتوان در موارد خسارات و جنایات ناشی از آن با پزشکان به مانند سایر اعمال رفتار کرد؟ به طور کلی، مسؤولیت پزشکی، یکی از مباحث بسیار پیچیده حقوقی است و تا زمانی که انتساب پدیده مجرمانه به پزشک احراز نگردد و به بیان رساتر ایراد صدمه و خسارت وارده به بیمار، به پزشک معالج وی منتسب نگردد به هیچ وجه نمیتوان پزشکی را به اتهام جرم تحت تعقیب قرار داد و یا او را به جبران خسارت وارده محکوم نمود (عباسی، ١٣٨٩ ش.
برای مثال گاهی اوقات اتفاق میافتد که پزشک و جراح ضمن عمل جراحی که مطابق موازین فنی نیز صورت گرفته ، جراحاتی به مریض وارد میآورد که عواقب خطرناک داشته یا منجر به مرگ میشود در این حالت آیا میتوان جراح را به علت صدمات و یا جراحات عمدی تحت تعقیب جزایی قرار داد؟ حال اگر این خسارات در نتیجه جراحی زیبایی به وقوع بپیوندد آیا میتوان گفت که پزشک بدون این که نیازی به اثبات تقصیر وی باشد مسؤول قلمداد میشود و مشابه آنچه که در مسؤولیت قراردادی مورد بحث قرار میگیرد، تعهد به نتیجه برای جراح زیبایی متصور شد؟ به نظر ما در پاسخ به این سؤال باید گفت که در بررسی مسؤولیت کیفری پزشک ، صرف توجه به ارکان مسؤولیت کافی نیست ، بلکه باید شرایط این مسؤولیت را نیز در نظر داشت و رعایت نکردن همین شرایط است که اغلب منجر به ورود خسارات پزشکی میشود و خود نوعی تقصیر به شمار میآید؛ شرایطی که با دقت نظر در قانون مجازات اسلامی ١٣٩٢، خصوصا بند ج ماده ١٥٨ آن قابل برداشت است ."