خلاصة:
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای استناد دهی و استفاده از منابع اطلاعاتی در نگارش رساله ها به منظور شناسایی نیازهای اطلاعاتی و پژوهشی محققان حوزه تاریخ از طریق تحلیل استنادی پایان نامه های دکتری رشته تاریخ موجود در دانشگاه الزهراء (س) می باشد . نتایج این امر در سهولت فرآیند پژوهش در رشته تاریخ بسیارموثر می باشد. روش : پژوهش حاضر از نوع مطالعه سندی و با روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی منابع مندرج در فهرست منابع و مآخذ پایان نامه های دکتری رشته تاریخ دانشگاه الزهرا (س)از سال 1380 تا 1391بوده است. در این پژوهش 25 پایان نامه مورد بررسی استنادی قرار گرفته است. ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار مایکروسافت اکسل بوده و در مجموع حدود5949 استناد از این پایان نامه ها استخراج شده است. دستاوردهای تحقیق: بررسی نوع منابع مورد استناد،بیانگر این است که از مجموع 25پایان نامه مورد بررسی، مجموعا کتابها با 4736 ( 61/79 درصد)استناد در جایگاه پر استنادترین منابع و زبان فارسی با 3414 استناد (39/57درصد) زبان غالب و بعد از زبان فارسی زبان عربی با 2035 استناد (21/34درصد) در جایگاه دوم منابع قرار دارد.گرایش ایران اسلامی با میانگین 25/57 استناد بیشترین تعداد استناد را داشته است؛. میانگین نیم عمر کل کتاب های مورد استناد گرایش تاریخ اسلام برابر با 90/9 سال و گرایش تاریخ ایران اسلامی برابر با 97/10 سال می باشد. میانگین نیم عمر کل نشریات مورد استناد درگرایش تاریخ اسلام برابر با 95/7 سال و تاریخ ایران اسلامی برابر با 62/8 سال می باشد. بر اساس یافته های حاصل از پژوهش، کتاب ها اصلی ترین قالب فیزیکی منابع مورد استناد می باشند .استناد به کتاب ها و مقاله های تألیفی بیش از کتاب ها و مقاله های ترجمه ای و گردآوری شده بوده است.کتاب ها و نشریات فارسی مورد استناد نیز روزآمدتر از کتاب ها و نشریات عربی ولاتین بوده اند.
ملخص الجهاز:
"٣. پیشینۀ پژوهش پرداختن به تحلیل استنادی در خـارج و داخـل کشـور، همـواره از حـوزه هـای مـوردعلاقـۀ گروه های دانشگاهی بوده است و بسیاری از محققان در این زمینـه آثـاری پدیـد آورده انـد؛ مانند: کریمیان مزیدی (١٣٨١) در مقالۀ «تحلیل استنادی مآخـذ پایـان نامـه هـای کارشناسـی ارشد رشتۀ تحصیلی آبیاری دانشـگاه هـای شـهید چمـران اهـواز، تهـران و فردوسـی مشـهد (١٣٦٧-١٣٧٧)»؛ آژیده (١٣٨١) در تحلیل استنادی مآخذ پایـان نامـه هـای کارشناسـی ارشـد رشـتۀ تحصـیلی زبـان و ادبیـات فارسـی دانشـکدة ادبیـات دانشـگاه تهـران (١٣٧٠-١٣٧٦)؛ احمدزاده (١٣٨٤) در تحلیل استنادی مآخذ پایان نامـه هـای دکتـرای شهرسـازی و معمـاری دانشکدة هنرهای زیبا: ابتدا تا پایان سال ١٣٨١؛ تصـویری قمصـری و جهـان نمـا (١٣٨٥) در مقالۀ «تحلیل استنادی پایان نامه هـای پژوهشـگران پژوهشـکدة مهندسـی جهـاد کشـاورزی»؛ صابری و نیکخواه (١٣٨٧) در تحلیل استنادی مآخذ پایان نامه های دکتری علوم کتابـداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات ؛ حداد (١٣٨٨) در مقالۀ «تحلیـل استنادی مآخذ پایان نامه های دکتری ارتباطات دانشکدة علـوم اجتمـاعی و ارتباطـات علامـه طباطبایی»؛ فرج پهلو و زمانی (١٣٨٩) در تحلیل اسـتنادی مآخـذ پایـان نامـه هـای کارشناسـی ارشد حوزة شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه شیراز در سـال هـای ١٣٨٠-١٣٨٧؛ ایزدی (١٣٨٩) در تحلیل استنادی و تعیین منابع اثرگذار در پایان نامه های کارشناسـی ارشـد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همـدان در سـال هـای ١٣٧٩-١٣٨٦؛ پنـاهی (١٣٩٠) در تحلیل تطبیقی استنادهای پایان نامـه هـای دکتـری روانشناسـی عمـومی دانشـگاه هـای علامـه طباطبایی و تربیت مدرس طی سال های ١٣٨٩-١٣٩٠؛ گـودن ١ (٢٠٠١) در تحلیـل اسـتنادی پایان نامه های دکتری رشتۀ تحصیلی شیمی در دانشگاه ایالتی اوهایو؛ نصیر و کومار (٢٠١١) در تحلیل استنادی پایان نامه های دکتری ارائه شده به گروه اقتصاد دانشـگاه اسـلامی علیجـار هند٢ طی سال های ١٩٩٠-٢٠١٠؛ فاشی (٢٠١٢) در تحلیل استنادی پایان نامه های موجـود در دانشکدة اقتصاد کشاورزی دانشگاه فدرال آکور نیجریه ؛ بورمن ٣ و شلا٤ (٢٠١١) در تحلیـل استنادی پایان نامه های حقوق ارائـه شـده بـه دانشـگاه دهلـی٥.
در پژوهش حاضر هـم بـرمبنـای مباحـث نظـری و پیشـینه هـای ذکرشده ، تحلیل استنادی پایان نامه های دکتری تاریخ در دانشکدة ادبیات ، زبـان هـا و تـاریخ دانشگاه الزهرا (س ) به منظور بررسی متغیرهای موردنظر صورت گرفته است ؛ بـدین منظـور، با استفاده از روش تحلیل استنادی، همۀ استنادهای ذکرشده در مآخذ این رساله هـا بـه لحـاظ استنادی تحلیل شده است تا شکل فیزیکی، زبان ، نیم عمر، وضـعیت تـألیف و ترجمـۀ منـابع مورد استناد و نیز پراستنادترین کتاب ها و نشریات تعیین شوند."