خلاصة:
رمان نقره، دختر دریای کابل نوشتهی حمیرا قادری نویسندهی مطرح و جوان افغانستان یکی از رمانهای مهم معاصر افغانستان است که در آن به مسائل اجتماعی و سیاسی از دیدگاه زن و با محوریت زن پرداخته شدهاست. این رمان حوادث و وقایع سالهای پرالتهاب(۱۳۰۸-۱۳۵۷)، را با دیدی متفاوت توصیف می-کند. این مقاله با هدف بررسی جایگاه اجتماعی و نقش زن افغانستانی در داستان نویسی معاصر فارسی این کشور، به بررسی رمان مذکور به شیوهی تحلیل گفتمان پرداخته و پس از معرفی روش پژوهش و مبنای نظری فرکلاف، تحلیل متن را در سه مرحله پیگرفتهاست. نتایج حاصل از واکاوی متن نشان داد که سراسر رمان عرصهی تقابل گفتمانهای سنت و مردسالاری در برابر گفتمان زنانگی(فمینیستی) و گفتمان قدرت در برابر گفتمان روشنفکری است. نگرش نویسنده در بازنمایی وقایع و حوادث داستان جریانهای فکری جامعه را دربارهی مسایل سیاسی و اجتماعی در برههی خاصی از دورهی معاصر به نمایش میگذارد؛ بدینترتیب واکاوی مولفههای تشکیل دهندهی رمان به شیوهی تحلیل گفتمان انتقادی، علاوه بر اینکه نگرش نویسنده را در بازنمایی وقایع داستان آشکار میکند، خواننده را با بخشی از تحولات فکری جامعهی افغانستان که در این داستان نقش آن به زنان داده شده آشنا میسازد. تأکید قادری بر یک برههی خاص از تاریخ نیز بیانگر گرایشهای ملی و ضد استبدادی و استعماری وی است که با توجه به حضور نیروهای خارجی و دخالت احتمالی و پنهانی آنان هشدار میدهد و در کنار آن با طرح مسایل اجتماعی و عاطفی زنان، سوگیری آشکار وی را در برابر گفتمان سنتی و مردسالارانه نشان میدهد.
The Novel Noghreh، daughter of Kabul River، written by Humaira Qaderi، one of the young and proposed Afghanistan novilist that it is one of the most important novels of contemporary Afghanistan. Here social and political issues have been addressed from the standpoint of women، with a focus on women. The purpose of this article is to study the status and role of Afghan women in contemporary Persian fiction in this country and explore this novel via Critical Discourse Analysis. After the introduction of research methods and theoretical bases of Norman Fairclough، we will analysis the text in three stages. The results of our analysis show that context of novel representations two types of conflict: the Conflict between traditional patriarchal discourses and discourses of femininity (feminist) and the contrast between the intellectual discourse and the discourse of power. The author represents all events of the story about political and social issues in a particular period of history; thus، the method of analysis components of Critical Discourse Analysis، besides to the specific and targeted approach to the representation of the events of the story in author perspectives، introduced reader with some of the developments in this story that its role is played by the women in Afghan society. Author''s emphasis is on a particular period of history than any other time also reflects national trends and anti-authoritarian and colonial. Due to the presence of foreign forces and interference potential and secretly warns and in addition to the design of social and emotional issues of women، her apparent bias against traditional patriarchal discourse shows.
ملخص الجهاز:
نگرش نویسنده در بازنمایی وقایع داستان، جریانهای فکری جامعه را دربارة مسائل سیاسی و اجتماعی در برهة خاصی از دورة معاصر بهنمایش میگذارد؛ بدین ترتیب واکاوی مؤلفههای رمان بهشیوة تحلیل گفتمان انتقادی، علاوهبر اینکه نگرش نویسنده را در بازنمایی حوادث داستان آشکار میکند، خواننده را با بخشی از تحولات فکری افغانستان که در این داستان زنان منشأ این تحولات معرفی شدهاند، آشنا میکند.
تأکید قادری بر برههای خاص از تاریخ در مقایسه با زمانهای دیگر بیانگر گرایشهای ملی و ضداستبدادی و استعماری وی است که با توجه به حضور نیروهای خارجی (در زمان خلق اثر)، دخالت احتمالی و پنهان آنان را هشدار میدهد؛ همچنین، با طرح مسائل اجتماعی و عاطفی زنان، سوگیری آشکار وی را دربرابر گفتمان سنتی و مردسالارانه مینمایاند.
رمان نقره، دختر دریای کابل، موضوع این پژوهش، یکی از آثار مهم دهة هشتاد است که در مجامع ادبی افغانستان مورد توجه شمار زیادی از منتقدان ادبی و خوانندگان قرار گرفته است.
نویسندة رمان- حمیرا قادری دانشآموختة دانشکدة زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران- از نویسندگان برجستة افغانستان است که در بیشتر داستانهایش مسائل اجتماعی و سیاسی را بازتاب میدهد و در این راه از نویسندگان موفق شمرده میشود.
در این فضای سیاسی و فرهنگی جدید که قانون اساسی و دموکراسی از اهداف و شعارهای اساسی آن بود، قادری با انتخاب برههای از تاریخ معاصر (نیمة اول سدة چهاردهم خورشیدی) که از جنبههایی بیشباهت به زمان خلق اثر نیست، به نوشتن رمان دست زده و تقابل گفتمانهای قدرت و سنت دربرابر گفتمان روشنفکری و زنانه (فمینیستی) را بیان کرده است.
Modern Persian Literature in Afghanistan: Anomalous Visions of History and form.