خلاصة:
شکلگیری انقلاب صنعتی در قرن هفدهم در اروپا همزمان با حاکمیت سلسله صفوی در ایران است. ایران در برههای از آنزمان به رشد و شکوفایی اقتصادی، همتراز با جوامع قدرتمند زمان خود دست مییابد. اما این توازن قدرت دوام نمییابد، شرایط اقتصادی ایران رو به زوال میرود و با شروع تکوین سرمایهداری در اروپا عدم توازن میان ایران و غرب تشدید میگردد. در این پژوهش دلایل فراز و فرود عملکرد اقتصادی عصر صفوی و علل عدم تحول ساختاری در اقتصاد ایرانتحت سطوح تحلیل نهادی بررسی میشود. برای این منظور از رهیافت نهادگرا با تاکید بر مباحث نورث پیرامون نظم دسترسی آزاد و محدود استفاده میشود. نتایج پژوهش بر این اساس است که در عصر صفوی فقدان قانون، قدرت مطلقه پادشاه خودکامه و ضعف نهادهای مدنی امکان دسترسی آزاد به بازارهای سیاسی و اقتصادی را نداده و مانع ازپیشرفت تکنولوژیک و فنی بوده است. همچنین عدم امنیت جان و مال صنعتگران و پیشهوران و هزینههای معاملاتی بالا مانع از رشد سرمایهگذاری و تولید خلاق کالاهای جدیدشده است.در حالی که در اروپا به تدریج زمینههای مناسب برای حاکمیت قانون ودسترسی آزاد به بازارهای سیاسی و اقتصادی فراهم شدهو به تبع شکلگیری نهادهای حامیبازار،انگیزه سرمایهگذاری و تولید صنعتی افزایش یافته است.
The formation of the Industrial revolution in the 17th century in Europe is simultaneously with the governance of the safavid dynasty in Iran. In that time Iran is achieving growth and prosperity equal with other powerful communities. But this balanced of power did not last. Iran’s economic situation is deteriorating and bystart development of capitalism in Europe the imbalance between Iran and west is aggravating. In this study، the reasons of fluctuate of the economic performance at safavid era and the causes of no structural changes in the Iran’s economy under the levels of institutional analysis، is investigated. For this target the institutional approach byemphasize on North’s topics about open and limit access orderis used. Results say thatthe lack oflaw، absolute power of the autocratic monarchy and the weakness of civil society، don’t allow open access to political and economic markets at safavid era.Thusthe technological progress did not occur .Alsoinsecurity life of artisans and craftsmen and high transaction costs، prevent the growth of investment and production. While in Europeappropriate fields for the rule of law and open access to politicaland economic markets provided gradually.As a result، theinstitutions for supporting markets created andincentives for investment and industrial production increased.
ملخص الجهاز:
"» 3 -کمپفر، ص 164 -نویدی،« تغییرات اجتماعی- اقتصادی ایران در عصر صفوی»، ص 176 - نقل از طاهری، «تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران» وضعیت شبکههای تجاری در عصر صفوی با روی کار آمدن شاهعباس اول با ساخت جادهها و به خصوص ایجاد پلها و کاروانسراها بر سر راههای اصلی، زیرساختی پدید آمد که برای بالندگی تجارت بسیار ضروری بود.
» 5 شاهعباس اول، علاوه بر برقراری امنیت و توجه به ساخت راهها و کاروانسراها به پیشرفت و رونق - متی، «تجار در عصر صفوی، شرکا و دیدگاهها» - شاردن، ج 9، ص 125 و 132 - باستانیپاریزی،پیشین، ص 120 - سایکس، «تاریخ ایران»، ج 2، ص 278 - شاردن، جلد 2، ص 612 تجارت کمک بسیار بزرگی کرد اما قوانینی که برای حفظ این شرایط مصوب کرد، هم به شیوهای دستوری بود و وادار کردن اجرای این قوانین از طریق ایجاد رعب و وحشت از مجازاتها و بلایایی بود که به طرز فجیعی صورت میگرفت و هم با تقویت قدرت اقتصادی تاجران و مهیا شدن شرایط برای آنان که میتوانستند رقیب اقتصادی دربار شوند، قوانینی مصوب شد که مانع از ترقی آنان شد.
1 انحطاط اقتصادی رعایای روستایی ایران در زمان شاه سلطان حسین بهاندازهای شدت گرفته بود که شاه برای جلوگیری از ترک محل سکونتشان، فرمانی را در سال 1122 هجری قمری صادر کرد که اگر رعایایی محل زندگی خود را ترک کرد و تا 12 سال بعد هرگونه بدهی مالیاتی آنها مشخص شود، بایستی به محل اولیه بازگردانند و از آنان اخذ شود."