خلاصة:
جمهوری اسلامی ایران و پاکستان از دیرباز به عنوان دو کشور همسایه صرف نظر از نوع حکوم ت-
هایشان براساس دین اسلام، کتاب قرآن، پیامبر اسلام و قبله مشترک با یکدیگر روابط حسنه داشت هان د.
چنانچه فراز و فرود روابط این دو کشور را بررسی نماییم عواملی را در افزایش یا کاهش این روابط
موثر مییابیم. در این پژوهش به بررسی برخی از این عوامل که باعث تقویت این رابطه و عواملی که
باعث کاهش رابطه میان دو کشور شده، پرداخته است تا بتوان با علم به این شرایط و وضعیت در
جهت مستحکم تر کردن روابط میان این دو کشور برنامه ریزی کرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که
عواملی مثل همکاریهای ایران و پاکستان در ابعاد سیاسی و امنیتی، بستن قراردهای منطقهای، سیاسی-
امنیتی، تجاری، فرهنگی و... میان دو کشور؛ مشترکات بسیار در عواملی چون دین و فرهنگ و زبان
مردم این دو کشور، باعث تقویت روابط میان این دو کشور میگردد و عواملی همچون همکا ریهای
اطلاعاتی پاکستان با سرویسهای جاسوسی غرب به ویژه امریکا و اسراییل جهت جاسوسی و برهم
( ISI) زدن نظم منطقه ای و دخالت و جاسوسی در امور ایران( به ویژه همکاریهای سازمان اطلاعاتی
پاکستان با سازمان اطلاعاتیclaامریکا )،حمایت از گروههای تروریستی به ویژه طالبانو وهابیون وهزینه کردن برای آنها در جهت اعمال مخرب در ایران، ارتباط و همکاری با کشورهای منطق های و
فرامنطقهای که در پی ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران هستن د( مث ل امریکا و عربستا ن) ،
حمایت از وهابیون جهت تبلیغات مخرب و ایجاد ناآرامی در مناطق شرقی ایران باعث کاهش روابط
میان این دو کشور شده است. با نظر به این عوامل دو کشور باید با احترام به حقوق همدیگر و ب ا
برنامهریزیهای منسجم در جهت ایجاد و تقویت هرچه بیشتر مشترکات و تفاهمات تلاش کنند و
عوامل بحران زای ذکر شده در روابط میان دو کشور را تضعیف نمایند که نتیجه این عمل کاهش تنش-
ها و هزینههای امنیتی میان دو کشور و افزایش نفوذ دیپلماتیک آ نها در سطح بی نالملل را در پی
خواهد داشت.