خلاصة:
کشف الاسرار (تالیف 520 هـ) یکی از تفاسیر فارسی قرآن کریم است. این اثر در 6200 صفحه و 10 جلد است که حدود 4000حدیث در آن نقل شده است. شناخت این اثر و مولف آن، گام بزرگی است در شناخت قرآن کریم. با شناخت نثر این کتاب به شناخت نثر خواجه عبدالله انصاری توفیق می یابیم زیرا اولین کسی است که در کلامش سجع دیده شده و نثر او یادآور شعر ایران پیش از اسلام است. مولف معتقد است با تالیف کشف الاسرار می خواهد فهم راز کلام خدا را بر دل مومنان بگشاید. با اینکه سنی است از بزرگان شیع با احترام خاصی نام می برد که در اثبات حقانیت شیعه تاثیر به سزایی دارد. سوال این است چه دلایلی موجب شده در انتساب این اثر به مولفش، دچار شک و تردید شوند؟ که در این مقاله دلایل ذکر شده بدین قرارند: مشخص نبودن شرح حال مولف، ذکر نام انصاری در مقدمه کتاب توسط مولف، عدم انتساب قطعی آثار دیگر مولف به او، پراکنده گویی او در حین نگارش کتاب، اختلاف منابع در معرفی نویسنده.
ملخص الجهاز:
" (استادی، ١٣٧٥، ١٠) که مولف تفسیر کشف الاسرار در صفحه ی ٢٥٧ جلد اول کتاب مذکور، از ابن جوزی و کتاب "الوفاء" او نام برده است ، این در حالی است که تولد ابن جوزی سال ٥١٠ هجری و وفاتش ٥٩٧ هجری میباشد و چنانکه میدانیم سال تالیف کشف الاسرار ٥٢٠ هجری است ، آیا با این توضیح ، کتاب الوفاء ابن جوزی میتوانسته مورد استفاده میبدی قرار گرفته باشد؟ 11 با مراجعه به نسخه های خطی کشف الاسرار که بیش از ٥٠ نسخه موجود است ، یه این نتیجه میرسیم که هیچ کدام تاریخ تحریر قبل از ششصد و شصت ندارند و همین مسئله نیز موجب شده که در انتساب به میبدی جای شک و تردید باشد.
شواهد تاریخی (مثل الوفاء ابن جوزی)، مراجعه به تاریخ تحریر ٥٠ نسخه خطی موجود از این اثر، ذکر نام انصاری در مقدمه کتاب توسط مولف ، عدم انتساب قطعی آثار دیگر مولف کشف الاسرار به او، نبودن اطلاعات دقیق شرح حال نویسنده کشف الاسرار، پراکنده گویی مولف حین نگارش کتاب ، اختلاف منابع اطلاع رسانی در معرفی نویسنده کشف الاسرار (مثلأ حاجی خلیفه آن را به تفتازانی نسبت داده ، آقای علی اصغر حکمت به فرزند شیخ جمال الاسلام و محیط طباطبایی به میبدی) از جمله دلایلی هستند که دراین مقاله ذکر شده اند.