خلاصة:
هدف این پژوهش، مقایسهی باورهای معرفت شناختی دانشآموزان سال اول دبیرستان تا پیش دانشگاهی و همچنین، تعیین رابطهی این باورها با عملکرد تحصیلی آنان میباشد. به منظور گردآوری دادهها دربارهی چهار باور کلی دانشآموزان در زمینهی ماهیت دانش و یادگیری در یک مقطع از زمان از روش پیمایشی به شیوهی مقطعی استفاده شد. کلیهی دانشآموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در دبیرستانهای شهرستان یزد در سال تحصیلی 90-89 جامعهی آماری مورد نظر را تشکیل دادهاند. حجم نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 690 نفر میباشد. به منظور گردآوری دادههای مورد نیاز از پرسشنامهی باورهای معرفت شناختی شومر که توسط بایلس مورد تجدید نظر قرارگرفت، استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل دادهها از طریق آزمون t و F نشان داد که: بین اعتقاد دانشآموزان سالهای اول، دوم، سوم و پیش دانشگاهی راجع به ساده بودن، مطلق بودن دانش، سریع بودن فرایند یادگیری و ذاتی بودن توانایی یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین، بین باورهای معرفت شناختی دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معنادار مشاهده شد. در حالی که باورهای معرفت شناختی دانشآموزان بر حسب رشتهی تحصیلی و نوع مدرسه با هم تفاوت معناداری نداشتند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد مهمترین عامل پیشبینی کننده عملکرد تحصیلی دانشآموزان بعد ساده دانستن دانش میباشد. بر اساس یافتههای این پژوهش از آنجایی که باورهای معرفت شناختی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان رابطه دارد ارتقاء این باورها به دبیران پیشنهاد میشود.
ملخص الجهاز:
نتایج حاصل از تحلیل دادهها از طریق آزمون t و F نشان داد که: بین اعتقاد دانشآموزان سالهای اول، دوم، سوم و پیش دانشگاهی راجع به ساده بودن، مطلق بودن دانش، سریع بودن فرایند یادگیری و ذاتی بودن توانایی یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد.
در پژوهش دیگری که در ایران انجام گرفته است محمودی اصل (1381) به این نتیجه دست یافت که بین باورهای معرفت شناختی- ذاتی بودن توانایی یادگیری و قطعی بودن دانش- و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان سال دوم متوسطه شهرستان میاندوآب رابطهی معکوس و معنادار وجود دارد.
همان گونه که در جدول 1 نشان داده شده است، یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بین اعتقاد دانشآموزان سال اول، دوم، سوم و پیش دانشگاهی راجع به ساده و مطلق بودن دانش، سریع بودن فرایند یادگیری و ذاتی بودن توانایی یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد (023/32=F، 01/0> P).
در مورد سؤال 2، اطلاعات به دست آمده در جدول 2 نشان میدهد که بین باورهای معرفت شناختی دانشآموزان دختر و پسر به جز در بعد سریع بودن فرایند یادگیری در بقیه ابعاد تفاوت معنادار وجود دارد.
نتایج حاصل از این تحلیل (جدول 5) نشان میدهد تمام ابعاد باورهای معرفت شناختی در پیشبینی عملکرد تحصیلی دانشآموزان نقش دارند.
Modeling the relations among Students’ epistemological beliefs, motivation, learning approach, and achievement, Journal of Educational Research, 102 (4), 243-256.
Are epistemological beliefs similar across domains?, Journal of Educational Psychology, 87 (3), 424-32.