خلاصة:
در دو سه دههی گذشته، مفهوم سبک زندگی بطور عام و سبک زندگی سلامتمحور به طور خاص، توجهی بسیاری از متفکران اجتماعی، پژوهشگران سلامت و جامعهشناسان پزشکی را به خود جلب کرده است. در یک نگاه دقیق، سبک زندگی سلامتمحور بعنوان پدیدهای چندعلیتی، چندبعدی و چند دلالتی به الگوهای جمعی رفتار مربوط میشود که به مسائل تهدیدکنندهی سلامت افراد میپردازد تا از این طریق بتواند تضمینکنندهی سلامت ایشان باشد. نگاهی دقیق به ادبیات موضوع نشان میدهد که برخی پژوهشگران در پی تبیین الگوهای رفتاری سلامت هستند، در حالی که بعضی دیگر در پی تبیین تعیینکنندههایی چون انتخابهای فردی برآمدهاند. این انتخابها در یک خلاء اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صورت نمیگیرد و انواع تعیینکنندههای زمینهای چون سن، جنس، قومیت، وضعیت تاهل بر آن تاثیر گذارند. با اتخاذ رویکردی مشابه و با اتکا به پیشینهی جامعهشناسی پزشکی، این مقاله در پی مطالعهی پیمایشی سبک زندگی سلامتمحور و تعیینکنندهی سرمایهای و زمینهای در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور و دانشگاه شهید چمران اهواز است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که سبک زندگی سلاممحور دانشجویان بر حسب جنسیت، سن، قومیت، وضعیت تاهل و نوع دانشگاه آنها متفاوت است و اشکال متفاوت سرمایهی انسانی (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی) با سبک زندگی سلامتمحور دانشجویان رابطهی معنیداری دارد.
ملخص الجهاز:
یافتههای تحقیق نشان میدهد که سبک زندگی سلاممحور دانشجویان بر حسب جنسیت، سن، قومیت، وضعیت تأهل و نوع دانشگاه آنها متفاوت است و اشکال متفاوت سرمایهی انسانی (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی) با سبک زندگی سلامتمحور دانشجویان رابطهی معنیداری دارد.
به این ترتیب بوردیو با بهرهگیری از مفاهیم سرمایهی اقتصادی و فرهنگی و استفاده از مفهوم منش که از آن به مثابه الگوهای اندیشه، درک، مصرف و سبک زندگی تعبیر میکند، به تبیین مدلی جهت ساختار طبقاتی و بازتولید طبقه دست زد و معتقد بود که افراد موقعیت طبقاتی خود را درونی میکنند و آن را از طریق انتخابهای فرهنگی خویش بیان میکنند (خادمیان، 1388: 101).
از نظر کاکرهام سبک زندگی سلامت بعنوان الگوهای جمعی مرتبط با سلامتی بر اساس انتخابهایی از گزینههای در دسترس مردم تعریف شده است که با فرصتهای زندگی آنها مطابقت دارد و هنگامی که این مفهوم بکار برده میشود، سؤال این است که آیا تصمیمات افراد در رابطه با رژیم غذایی، ورزش، سیگار کشیدن و غیره یک مسألهی انتخاب شخصی است یا این که اساسا توسط موقعیتهای ساختاری همچون موقعیت طبقهی اجتماعی، یا جنسیت شکل گرفته است؟ (کاکرهام، 2005: 51).
58 تا حدی خوب نتایج توصیفی مربوط به متغیرهای مستقل سرمایهی اجتماعی: برای اندازهگیری سرمایهی اجتماعی از 15 گویه استفاده گردیده، که در این زمینه نمرهی 18 نشاندهندهی نبود سرمایهی اجتماعی برای فرد و نمرهی 108 نشاندهندهی سرمایهی اجتماعی خیلی زیاد برای فرد است که در این زمینه نیز میانگین به دست آمده 89/76 میباشد که نشان میدهد میانگین سرمایهی اجتماعی برای دانشجویان مورد مطالعه در سطح متوسط قرار دارد.