خلاصة:
تلمیح استفاده از آیه، حدیث، داستان یا مثل معروفی در کلام است و موجب زیبایی کلام و تأکید و ترویج منبع مورد استفاده میگردد. عالمان فن بلاغت، تلمیح را در مجموعة صنایع معنوی بدیع قرار دادهاند و برخی آن را مترادف و بعضی قسمی از تضمین میدانند. جایگاه قرآن کریم و پس از آن، نهجالبلاغه به عنوان دو منبع غنی معارف اسلامی همواره مورد نیاز انسانها بوده است و خواهد بود. این مقاله با پرداختن به تلمیحات قرآنی، بخشی از کلام امیرالمؤمنین، یعنی اشاراتی که حضرت در خطبة اول نهجالبلاغه نسبت به آیات نورانی قرآن داشتهاند، نشان میدهد که چگونه تجلی نور خدا در وجود معصومین(ع) سراسر زندگانی و سخنانشان را تحت تأثیر قرار داده است و در هر بخش از آن میتوان بهره و استفادهای از وحی الهی را به دست آورد. رئوس تلمیحات این خطبه در چند بخش مهم قابل دستهبندی است: تلمیح به آیات توحیدی و صفات پروردگار، تلمیح به آیات متضمن آفرینش و عجایب آن، تلمیح به آیات مرتبط با فرشتگان، تلمیح به آفرینش آدم، تلمیح به سجدة ملائکه و هبوط، تلمیح به نبوت عامه، ضرورت و اهداف، تلمیح به نبوت خاصه، قرآن و امامت.
ملخص الجهاز:
این مقاله با پرداختن به تلمیحات قرآنی، بخشی از کلام امیرالمؤمنین ، یعنـی اشـاراتی کـه حضرت در خطبۀ اول نهج البلاغه نسبت به آیات نورانی قرآن داشته انـد، نشـان مـیدهـد کـه چگونـه تجلی نور خدا در وجود معصومین (ع ) سراسر زندگانی و سخنانشان را تحت تأثیر قرار داده اسـت و در هر بخش از آن میتوان بهره و استفاده ای از وحی الهی را به دست آورد.
اینکه تلاش اندیشه ها و پرواز عقل ها به سـاحت قـدس ربـوبی دسترسـی نـدارد و هـیچ راهی برای درک حقیقت وجودی پروردگار نیست ، حقیقتی والاست که در ادیـان سـابق ، جز انبیاء و شاگردان خاص آنان ، به این مطلب توجه نداشته اند: «دربارة ذات و صفات حق ، قبل از نهج البلاغه و بعد از آن ، در شرق و غرب ، در قدیم و جدید، از سوی فلاسفه ، عرفا و متکلمین ، بحث هـای فـراوان بـه عمـل آمده است ، ولی با سبک ها و روش های دیگر.
این تفکیک بین صفحه ، سقف و مدار در قرآن کریم ذکر نشده است ، اما میتوانـد از برخی آیات استفاده شود؛ مانند: وهو الذی خلق اللیل والنهار والشمس والقمـر کل فی فلک یسبحون (الأنبیاء/٣٣).
در آیات متعدد قرآن ، این نعمت های پروردگار ذکر شـده اسـت ؛ نعمتهـایی کـه بایـد مورد شکر بیکران بشر قرار گیرد، اما...