خلاصة:
کتاب دستور زبان فارسی دکتر امید طبیب زاده رویکردی نو به دستور زبان فارسی دارد. این کتاب بر پایه نظریه گروه های خودگردان در دستور وابستگی شکل گرفته است. نظریه دستور وابستگی که بررسیکننده روابط هسته و وابسته های آن است، نخستین بار از سوی «لوسین تنییر» فرانسوی عرضه شد. این نظریه، هر گروه نحوی را به یک کشور فدراتیو متشکل از یک حکومت مرکزی و چند ایالت خودگردان تشبیه می کند. بنابراین، هر هسته تنها بر روابط میان وابسته ها با هم و با خودش نظارت دارد و تأثیر چندانی بر روابط درونی وابسته با وابسته های خود ندارد. کتاب یاد شده با استفاده از این نظریه، تنها به بررسی نحو زبان پرداخته است. نظام مند بودن کتاب و بررسی تمام گروه های نحوی با توجه به پنج نوع عنصر نحوی از جمله نقاط قوت آن است. مقاله حاضر کوشیده است ضمن توجه به نقاط قوت کتاب، ابهامات یا اشکالاتی را که در حین تدریس این کتاب به نظر رسیده است، مطرح سازد تا با اصلاح آنها بتوان در فرایند آموزش از آن بهتر استفاده نمود. لازم به ذکر است بررسی اشکالات با استفاده از شواهد برگرفته از متن انجام شده است.
ملخص الجهاز:
برخی از محاسن این کتاب که در مجموع ، برآمده از نظریۀ روش مند آن و شیوة تألیف مناسب است عبارتند از: نظام مند و روشمند بودن مباحث کتاب و فاصله گرفتن از شیوه سنتی تجزیه جمله به دو بخش نهاد و گزاره و بررسی تمام ساخت های نحوی بر اساس روابط هسته با وابسته ها؛ تکرار توصیفی تعاریف و اصطلاحات اصلی به منظور آشنایی بیشتر مخاطب با تعاریف و اصطلاحاتی که جدید به نظر میرسند؛ استفاده کافی از شاهدها و مثال ها برای روشن شدن مباحث ؛ راهنمایی کردن خواننده در چگونه خواندن فصل های کتاب ؛ پرداختن به برخی ابهامات دستورهای سنتی و زایشی و طرح مسایل جدید مانند بحث متمم بندی و «رای» تأکید همراه ؛ معرفی منابع مرتبط با مباحث در پایان هر فصل برای مراجعه و استفاده بیشتر خواننده ؛ طرح پرسش ها و پاسخ های بعضا تشریحی جهت فراگیری و آشنایی بیشتر مخاطب با مسائل مطرح شده در هر فصل ؛ داشتن واژه نامۀ توصیفی که به حق راهنمای خوبی برای خوانندگان ، به ویژه دانشجویان ، است .
در صفحه ١٥٩ در مثال «مسعود سعد عمر خود را در سرزمینی دور از بغداد، در هندوستان گذرانید»، گروه «در سرزمینی دور از بغداد، در هندوستان » افزوده عام تلقی شده ، در حالیکه به نظر میرسد باید آن را افزوده خاص دانست ، چون فعل گذرانید در این کاربرد به آن نیاز دارد.