خلاصة:
از آغاز سال 2011، خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد تحولات اساسی و آبستن تغییرات جدی بوده است. از بین این تحولات جدید در خاورمیانه و شمال آفریقا، مصر بیشترین نوسانات را طی سه سال گذشته پشت سر گذاشته است. در آخرین تحولات، محمد مرسی، نخستین رییس جمهور منتخب تاریخ مصر، با کودتای ارتش از قدرت برکنار شد. سرنگونی محمد مرسی که طی یک فرآیندی دموکراتیک روی کار آمده بود، صرف نظر از پیامدهای داخلی، در سطح منطقه ای تبعات و پیامدهای مهمی بر منافع ملی و موقعیت راهبردی بازیگران خاورمیانه بر جای گذاشت. در همین راستا پرسش های اساسی نوشتار حاضر آن است که عوامل سرنگونی محمد مرسی و دولت اخوان المسلمین چه بود، و کودتای مصر و سرنگونی دولت اخوان المسلمین چه پیامدهایی را برای بازیگران منطقه ای در بر داشته است؟ فرضیه نوشتار این است که عملکرد منفی دولت اخوانی مرسی، در عرصه سیاست داخلی و خارجی بستر کودتا را فراهم کرد؛ این امر موجب فراهم شدن فرصت های راهبردی برای عربستان سعودی و اسراییل در خاورمیانه شده و به مثابه ناکامی برای دیگر بازیگران منطقه ای از جمله ترکیه، قطر، و حماس است. همچنین یافته های نوشتار از این امر حکایت دارد که با شکل گیری دولت جدید در مصر به ریاست سیسی، خاورمیانه شاهد محور و پیمان نوینی به رهبری عربستان سعودی، مصر، امارات، کویت و اردن خواهد بود.
ملخص الجهاز:
در همين راستا پرسـش هـاي اساسـي نوشتار حاضر آن است که عوامل سرنگوني محمد مرسي و دولت اخوان المسلمين چه بود، و کودتـاي مصر و سرنگوني دولت اخوان المسلمين چه پيامدهايي را براي بازيگران منطقه اي در بر داشته اسـت ؟ فرضيه نوشتار اين است که عملکرد منفي دولت اخواني مرسي ، در عرصه سياست داخلي و خارجـي بستر کودتا را فراهم کرد؛ اين امر موجب فراهم شدن فرصت هاي راهبردي براي عربستان سـعودي و اسراييل در خاورميانه شده و به مثابه ناکامي براي ديگر بازيگران منطقه اي از جملـه ترکيـه ، قطـر، و حماس است .
نخست ، دلايل سرنگوني محمد مرسي و دولت اخوان المـسلمين چـه بود؟ و دوم آنکه ، کودتاي مصر و سرنگوني دولت اخوان المسلمين چه پيامدهايي را براي بـازيگران منطقه اي در بر داشته داشته است ؟ فرضيه مقاله آن است که عملکرد منفي دولت اخواني مرسـي در عرصه سياست داخلي و خارجي بستر کودتا را فراهم کرد؛ اين امر موجب فراهم شدن فرصـت راهبردي براي اسراييل و عربستان سعودي در خاورميانـه شـده و بـه مثابـه ناکـامي بـراي ديگـر بازيگران منطقه اي از جمله ترکيه ، قطر و حماس است .
علاوه بر موارد فوق ، اعتماد زياد دولت مرسي به برخي دولـت هـاي منطقـه اي و بيـن المللـي ، توطئه هاي دشمنان به ويژه اسراييل و برخـي کـشورهاي حـوزه خليـج فـارس ، عـدم مـساعدت کشورهاي عربي به دولت اخواني مصر، خواست عموم بـازيگران منطقـه در عـدم احيـاي مجـدد قدرت مصر در منطقه ، خارج شدن قطر از صحنه سياست منطقه و مـديريت سـعودي و از همـه مهم تر تحولات سوريه و تاثيرات آن بـر مـصر و مواضـع منفـي مرسـي نـسبت بـه آن از دلايـل سرنگوني مصر در عرصه سياست خارجي بود.