خلاصة:
اوراق بهادار اجاره، از جمله ابزارهای تامین مالی اسلامی است که سـاختار تشـکیل دهنـده آن با محوریت عقد اجاره می باشد؛ بنابراین تعیین روابط حقوقی آن اجتنابناپـذیر اسـت ؛ از این رو، اوراق اجاره به لحاظ حقوقی ، مجموعه روابط حقوقی است که در نهایت یـک ماهیت مرکب حقوقی را فراهم می آورد که حق مالی بـودن، قابـل انتقـالبـودن، بـه لحـاظ منقول و غیرمنقول تابع دارایی پایه بودن، قابل رهن گذاریبودن، سند سهم مشاع دارنده در دارایی پایه اوراقبودن و قابل توقیف بودن از جمله آنهاست . واگذاری این اوراق در بـازار اولی ، ترکیبی از عقود گوناگون و انتقال آن در بازار ثانوی، تابع ماهیت «بیع سـهم مشـاع» بوده، همچنین تابع تشریفات خاصی است . به جهت اهمیت حفظ حقوق صاحبان سـرمایه ، ارکان شرکت کننده در این اوراق باید تابع شرایط خاصی مطابق مقررات باشند که ارتباط آنها براساس عقود گوناگون به یکدیگر پیونـد خـورده اسـت . پاسـخ گـویی بـه اینکـه چـه ویژگی ها و اثرات حقوقی بر اوراق اجاره مترتب است و ماهیت حقوقی واگذاری و انتقال اوراق در بازار اولی و ثانوی چیست و شـرایط ارکـان اوراق اجـاره کـدامانـد، از اهـداف این مقاله است .
Hire securities are among instruments for Islamic finance and its structure is based on the contract of hire; thus, the legal relations governing them should be specified. Thus, hire securities, in legal terms, are collections of legal relations which are, on the long run, of a combined legal nature and among such relations are the rights to be financial, transferable, follow the basic assets in terms of transferability or nontransferability, possibility of being used as a mortgage, to be an instrument showing the owner’s share in the basic asset of the securities and that they may be attached. To transfer these securities in the primary market, a combination of various contracts is required and to do so in the secondary market, the nature of the “sale of joint share” should be taken into account, and certain formalities should be observed. Because of the importance of protecting the rights of the owners of capital, the foundations participating in these securities should follow certain conditions in accord to the rules and their relation has been based on the various contracts. The present article is aimed to reply the question that which characteristics and legal effects follow the securities and what the legal nature of transfer of the securities in the primary and secondary markets is and what the conditions of the foundations of the hire securities.
ملخص الجهاز:
شرایط ضامن بند (و) ماده ١ دستورالعمل انتشار اوراق اجاره مصوب ١٣٨٩، در تعریف ضـامن اوراق بهادار اجاره این گونه مقرر می دارد: «ضامن ، شخص حقوقی اسـت کـه پرداخـت مبـالغ اجاره بها و حسب مورد، بهای خرید دارایی مورد اجاره توسط بـانی بـه نهـاد واسـط را تضمین می نماید» و با توجه به تعریف ضامن و سایر مقررات مربوط به آن ، ضامن باید شرایطی داشته باشد که عبارت اند از: ١.
ضامن معرفی شده از جانب بانی فقط از میان بانک هـا، مؤسسـات مـالی و اعتبـاری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، بیمه هـا و شـرکت هـای تـأمین سرمایه ، شرکت های سرمایه گذاری یا نهادهای عمـومی مـورد تأییـد سـازمان باشـد (ماده ٥ دستورالعمل انتشار اوراق اجاره )؛ قانونگذار در این ماده نهادهای مالی را به عنـوان ضـامن برشـمرده اسـت ؛ بنـابراین ضامن از لحاظ مالی باید ملائت داشته باشـد؛ از ایـن رو، شـرط ملائـت در ضـامن اوراق اجاره بر خلاف ضامن در حقوق مدنی ، اساسی است و در صورتی که ضامن چنین شرطی نداشته باشد، واسط حق فسخ عقد ضـمان و تقاضـای معرفـی ضـامن دیگر را خواهد اشت .
د) باعث ایجاد جریانات نقدی شود و یـا از خـروج وجـوه نقـد جلـوگیری نمایـد: شماره ١ بند (الف ) ماده ١١ دستورالعمل انتشار اوراق اجاره این شرط را مقرر مـی دارد؛ بنابراین به کارگیری دارایی از سوی بانی باید ایجاد منفعت برای بانی داشته باشد و بانی با استفاده از منافعی که تولید شده ، جریانات نقدی را از راه فروش منافع تولیدشـده بـه راه اندازد.