خلاصة:
موقعیت تاریخی و باستانی،موقعیت ممتاز جغرافیایی و استراتژیکی فارس و نزدیکی آن به خلیج فارس ، موقعیت ارتباطی و خطوط مواصلاتی بسیار مهم آن ، نفت خیز بودن مناطق جنوب ، حمایت حکمرانان فارس نظیر معتمدالدوله فرهاد میرزا، ظل السلطان مسعود میرزا از مورخان محلی، نفوذ بیگانگان به ویژه حضور انگلیسی ها در جنوب و علاقه و حمایتهایی که آنها از مورخان محلی فارس نشان می دادند،در جهت بالا بردن جایگاه تاریخنگاری محلی فارس در عصر ناصری تاثیر بسزایی داشته است . حتی تاثیر آن به حدی است که در هیچ عصری چنین تعداد منابع تاریخی در یک دوره مشاهده نمی شده است . منابع تاریخی این دوره ، علاوه بر کمیت از لحاظ کیفیت نیز در سطح بالایی قرار دارد به گونه ای که بیشتر آنها مقبول پادشاه وقت قرار گرفته و چاپ شده است .
ملخص الجهاز:
کتاب آثار جعفري و نزهت الاخبار ميرزاجعفرخان حقايق نگار خورموجي، دوکتاب ديگر به نام هاي احوال فارس و فارسيان و روزنامچه سفر فارس از معتمد الدوله فرهادميرزا، تاريخ مملکت فارس از ميرزا آقا کمره اي در سال ١٢٧٥ه .
کتاب فارسنامه ناصري از ميرزا حسن حسيني فسايي و آثارعجم از فرصت الدوله شيرازي در زمينه تاريخ فارس در اين دوره نوشته شده است .
علاوه بر مواردي که در بالا ذکر شد، مهمترين ويژگيهايي که در تاريخنگاري محلي فارس عصر ناصري نمود بيشتري يافت ، شامل موارد زير مي باشد: ١- اشارة مورخان به نفوذ استعمارگران در ايران بخصوص در جنوب که در کتاب فارسنامه ناصري اثر ميرزا حسن حسيني فسايي ديده مي شود.
٦- نزهت الاخبار:اين کتاب ،يکي از پژوهش هاي مهم ميرزا جعفرخان در زمينه تاريخ و جغرافيا و زندگينامه رجال ،دانشمندان و شاعران ايالت فارس مي باشد.
ليکن در تقسيم بندي نزهت الاخبار از غنا و تفصيل بيشتري برخوردار است که به شرح زير مي آيد: فصل اول : اطلاعات کلي در باب ايالت فارس و شهر شيراز، فصل دوم :شرح بلوکات و شهرهاي تابعه فارسفصل سوم :ايلات و عشاير ساکن در اين منطقه ، فصل چهارم :جزاير فارس ، فصل پنجم :تاريخ فارس و حکمرانان آنجا پس از اسلام تا آغاز عصر صفوي، فصل ششم :تاريخ ايران با تکيه بر حوادث فارس از ابتداي سلسله صفويه تا ميانه پادشاهي ناصرالدين شاه ، فصل هفتم :زندگي نامه وزيران ،عالمان و دانشمندان و فصل هشتم دربردارنده شرح احوال ١٣٥ شاعر مي باشد.