خلاصة:
منوچهري دامغاني، از شاعران برجسته عصر غزنوي، از ديرباز مورد توجه اديبان بوده و سروده هاي او جريان مستقلي را، به ويژه از نظر خمريه سرايي در شعر فارسي، پديد آورده كه تا دوره بازگشت ادبي ادامه يافته است. اهميت ديوان منوچهري، با قريب سه هزار بيت شعر، سبب شده است تا اين ديوان بارها تصحيح و چاپ شود. جديدترين چاپ از ديوان منوچهري به تصحيح استاد حبيب يغمائي است. اين تصحيح اگرچه اخيراً منتشر شده است، ولي نزديك به هفتاد سال از صورت اوليه آن مي گذرد. منابع و نسخه بدل هاي اين تصحيح هرچند از برجستگي و مزيت خاصي نسبت به ديگر تصحيح ها برخوردار نيست، برخي خوانش هاي استاد يغمايي و مواردي از تصحيح هاي قياسي او مي تواند توجه برانگيز باشد. با وجود آنچه گفته شد، اغلاط و كاستي هايي نيز در اين تصحيح وجود دارد كه برخي از آن ها با تصحيح استاد دبيرسياقي يكسان و مشترك است و در واقع هر دو تصحيح در تعيين شكل درست ضبط هايي از واژگان يا تركيب ها و تعبيرات ناتوان بوده اند و البته در مواردي هم ضبط استاد دبيرسياقي از نظر صورت صحيح بر تصحيح يغمايي ترجيح قطعي دارد .
ملخص الجهاز:
"در تصحیح جدید از دیوان منوچهری هیچیک از موارد یادشده مطرح نیست؛ زیرا همه این نسخهها تقریبا به نظر مصححان دیگر نیز رسیده است و وعده زندهیاد حبیب یغمایی در یافتهشدن نسخه جدیدی از دیوان منوچهری هم محقق نشده است؛ با این حال، این تصحیح از آن جهت که میتواند خوانشهای جدیدی از برخی ابیات منوچهری به دست دهد، تا حدی میتواند مفید باشد.
ضبطهای راجح در تصحیح جدید باید در نظر داشت که بهمیزان محدود، به مواردی از ترجیح نیز در ضبطهای استاد یغمایی برخورد میکنیم که خود بهنوعی میتواند توجیهکننده انتشار این چاپ از دیوان منوچهری باشد؛ برای نمونه در بیت زیر: خجسته خواجه والا در آن زیبا نگارستان گرازان روی سنبلها و نازان زیر عرعرها (منوچهری، تصحیح یغمایی، ص ۴۰) ضبط استاد دبیرسیاقی «یازان» است.
برای تناسب میان گرازیدن و نازیدن شاهد متعددی درمتون شعری وجود دارد؛ از مولوی است: نیستم مولود پیرا کم بناز نیستم والد جوانا کم گراز (مثنوی) و نیز این بیت: دلا چه داری انده به شادکامی زی بتا به غم چه گدازی به ناز و لهو گراز (مسعود سعد) درخاتمه باید توجه داشت که در تصحیح متون، مواردی مطرح میشود که مصحح در مواضع احتمال تصحیف و با قرینههای استوار میتواند به تصحیح قیاسی دست بزند و مواردی از این قبیل در دیوان منوچهری تصحیح استاد یغمایی نیز وجود دارد و محل اشکال هم نیست."