خلاصة:
یوسفالعظم، شاعر معاصر اردنی (1931- 2007م) و محمود شاهرخی، شاعر معاصر ایرانی (1306- 1388ش)، به فلسطین و قدس اهتمام داشته و در این زمینه، سرودههایی را از خود به یادگار گذاشتهاند. هر دو شاعر، به مدح و ثنای قدس اقدام کرده و آن را با القابی گوناگون و از جمله، قبلۀ نخستین، محراب، معبد، مروارید، کوثر و بهشت خطاب کردهاند. آن دو، با سینهای اندوهگین، اشغال قدس، آوارگی، کشتار و تنهایی مردم را در این فاجعه ترسیم کردهاند. در این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شدهاست، سعی میشود که با بررسی سرودههای یوسفالعظم و محمود شاهرخی، جایگاه قدس و چگونگی بازتاب مسائل مربوط به آن، در شعر این دو شاعر تبیین شود. مهم ترین یافتههای پژوهش، بیانگر این است که هر دو شاعر، با یادآوری قداست و جایگاه معنوی قدس نزد ادیان الهی، ضمن دعوت مردم به مبارزه و مقاومت، آنان را به نصرت الهی و پیروزی نهایی امید میدهند. آن دو، با بهرهگیری از الفاظ و معانی قرآن کریم، هم به زیبایی و غنای کلام خود میافزایند و هم اهداف و پیامهای خود را به خوبی بیان میکنند.
ملخص الجهاز:
"ک: النوایسه ، ٢٠٠٢: ٢٥٢) محمود شاهرخی نیز با آگاهی از این فضایل ، در ابیات زیبای زیر، اهتمام ویژة خداوند و پیامبران بزرگ به بیت المقدس را چنین تبیین میکند: در شأن تو گـــــــــفت پاکیـــزدان بـارکـــــنـا حـولــه به قـرآن در نعت تـــو وادی مــقـــدس فاخلع نــــــعلیـــک قول حق بـــس مرز تو مـقـام جبـرییــــل است پروردة دامنـــــــــت خـــلیـــل است خـاک تو بـه دیـده کحـل یعقوب آب تـو شــفـــای رنـج ایـوب موسی است ز کوی تو شــــبانی یحــــــیـــی شـــاگرد تـــرزبـــانـــی عیسی که هـــمه دل است و دیـــده طفـلـی است به مـهدت آرمیــده احمـد به شــب عـروج مسـعود بر خاک مقدســــت جبین ســــود (شاهرخی، ١٣٧٠: ٢٥٥- ٢٥٦) شاعر در این ابیات که دربارة قداست و نورانیت قدس است ، از آیات قرآن کریم بهره برده است تا هم به زیبایی کلام خویش بیفزاید و هم با استفاده از آن ، ارزش والای قدس را یادآوریکند.
» جذبه نیز با لحنی غمگین ، آوارگی مردم را چنین بیان میکند: ای خـلـــق تو از جفـای اعـدا آواره به کوه و دشت و صحرا (شاهرخی، ١٣٧٠: ٢٥٦) ٣- نتیجه گیری پس از بررسی و تحلیل قدس سروده های یوسف العظم و محمود شاهرخی، نتایج زیر حاصل شد: ١- به دنبال تخریب بیت المقدس و نابودی تاریخ آن توســط اشــغالگران ، یوســف العظم و محمود شاهرخی توانسته اند، با موهبت شعری خویش تاریخ روشن قدس را بازگوکنند.
٢- یوســـف العظم و محمود شـــاهرخی، با بیان ویژگیهای قدس ، مانند قداســـت و جایگاه معنوی آن نزد ادیان الهی و بویژه اسلام ، به مردم فلسطین و نیز عموم مسلمانان متذکرشده اند که برای مقابله و پیکار با دشــمن برخیزند و اجازه ندهند که چنین مکانی با ارزش های والا، هتک حرمت شود."