خلاصة:
هدف قرآن، عبرت پذیری از اقوام گذشته است. یکی از این اقوام، قوم فرعون است. بسیاری از اصول و سنّتهایی که خداوند متعال در سرتاسر این کتاب شریف، به صورت کلّی بیان فرمودهاست، در داستان قوم فرعون به چشم میخورد. نگارنده در این جستار، نخست، آل فرعون و گسترۀ کاربرد آن را در آیات قرآن بررسی کرده و در ادامه به تبیین ویژگیهای اخلاقی، فرهنگی، عقیدتی و رفتاری آنان در قرآن کریم و تفاسیر فریقین پرداخته و در نهایت، از عذابها و گرفتاریهای آل فرعون در دنیا و آخرت، سخن به میان آورده است.
ملخص الجهاز:
بطالسه ، جمع واژٔە بطلميوس اسـت و نـام ديگـر ايـن سلسـله ، بطالمه يا لاکيدها بوده کـه پـس از اسـکندر مقـدوني توسـط بطلميـوس اول در مصـر تأسـيس 32 بررسي ويژگي هاي آل فرعون در تفاسير فريقين گرديـده و در سـال هـاي ۳۰ تـا ۳۰۹ قبـل از مـيلاد سـلطنت کـرده انـد.
(طبـري، ۱۴۱۲، ج ۱، ص ۲۱۳؛ زمخشـــري، ۱۴۰۷، ج ۱، ص ۱۳۷؛ قرطبـــي،۱۳۶۴، ج ۱، ص ۳۸۱؛ فخـــر رازي،۱۴۲۰، ج ۳، ص ۵۰۵؛ ابـــن کثيـــر، ۱۴۱۹، ج ۱، ص ۱۶۰؛ بيضـــاوي، ۱۴۱۸، ج ۱، ص ۷۹؛ شـــوکاني، ۱۴۱۴، ج ۱، ص ۹۹؛ ميبـــدي، ۱۳۷۱، ج ۱، ص ۱۸۲؛ آلوســـي، ۱۴۱۵، ج ۱، ص ۲۵۴؛ طباطبايي، ۱۴۱۷، ج ۸، ص ۲۱۱) قرآن نام فرعون معاصر با حضرت موسي (ع ) را آن تصـريح نکـرده اسـت ؛ امـا برخـي از مفسران فريقين ، نام وي را مصعب بن الريان ، الوليد بن مصعب يا الوليد بن مصـعب بـن الريـان دانسته اند.
ويژگيهاي آل فرعون از نگاه قرآن و تفاسير فريقين بر طبق آيات قرآن و آنچه مفسران فـريقين در ذيـل آيـات مـورد بحـث ، بيـان نمـوده انـد، ويژگي هاي اخلاقي ، فرهنگي و رفتاري فرعونيان را مي توان در موارد زير دسته بندي نمود: الف .
دقت در آيۀ اول نشان ميدهد که قرآن ، کفـر، لجاجـت و سرسـختي نسـبت بـه پـذيرش آيات الهي را از ديگر ويژگي هاي اخلاقي و عقيدتي آل فرعون دانسـته و ايـن در آيـۀ ۵۲ سـورٔە انفال نيز اشاره گرديده است .