خلاصة:
محله بهعنوان کوچکترین سلول زندگی شهری، دارای درونمایههای عظیم اجتماعی و فرهنگی است و با بازآفرینی فرهنگ شهروندی، زمینه توسعه پایدار را در سطح شهر و جامعه فراهم میسازد. برایناساس، در این پژوهش به سنجش و ارزیابی وضعیت توسعه پایدار محلهای در محلههای ولیعصر شمالی، آشتیانی، نیلوفر و امامیه شهر تهران پرداخته شده است. پژوهش حاضر بهلحاظ هدف کاربردی است. ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانهای، شاخصهای موثر بر تحقیق شناسایی شدند. برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، معادل 384 بود. در مرحله بعد 374 محلة شهر تهران برحسب پایگاه اجتماعی- اقتصادی به چهار طبقه (بالا، متوسط بالا، متوسط پایین و پایین) تقسیم شد و از هر طبقه یک محله به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شد. سپس با جمعآوری دادههای مورد نیاز از سطح محلهها، تشکیل ماتریس اولیة تصمیمگیری انجام گرفت. در مرحلة بعد به روش وایکور- که از جمله روشهای تصمیمگیری چندمعیارة جبرانی با حالت سازشی است- محلههای نمونه از نظر شاخصهای توسعة پایدار محلهای سنجش شدند. نتایج اجرای تکنیک وایکور نشان داد از نظر شاخصهای پایداری محلهای، محلة نیلوفر با مقدار شاخص وایکور 017/ 0 و محلة ولیعصر شمالی با مقدار شاخص وایکور 1، بهترتیب در بهترین و بدترین شرایط، و محله های امامیه و آشتیانی نیز با مقدار پایداری 160/ 0 و 613/ 0 در رتبههای دوم و سوم پایداری محلهای قرار دارند.
ملخص الجهاز:
شهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگ ترین شهر کشورمان ، تا اوایل قرن حاضر براساس اجزای متعدد محله ای سازماندهی شده بود (آزاد ارمکی، ١٣٧٩: ١) و تمامی ارکان شهرهای ایرانی با عناصر اسلامی مناطق خشک در آن مشاهده میشد (رجبی، ١٣٧٧: ٧٣)، اما در دهه های اخیر ساختار محله ای آن ، در سه مرحلۀ «مرکزیت محلۀ واحد فامیلی»، «چندمحله ای ترکیبی از فامیل و شغل » و «محله زدایی» از بین رفته و به صورت شهری مدرن و بدون محله درآمده است ؛ به طوری که امروزه شهر تهران با ٣٧٤ محله ، به دلیل جایگزینی سازمان ها و نهادهای اجتماعی عام به جای محله ها، استفاده نکردن از مشارکت ها و توان های ساکنان برای ادارة محله ها، مهاجرت فراوان ، فرسودگی بناها و تطابق نداشتن آن ها با جزئیات جدید شهری و بیتوجهی به هویت محله ای و انسانی محله ها، پیوندهای محله ای و روابط درون محلۀ خود را از دست داده است .
در این پژوهش ، با استفاده از منابع کتابخانه ای ، مطالعۀ پیشینۀ تحقیق و نظرهای کارشناسان و متخصصان صاحب نظر شاخص های زیر به منظور ارزیابی توسعۀ پایدار محله ای در محله های مورد مطالعه تعیین شدند.
سپس با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون ، بررسی ارتباط و تأثیر پایگاه اجتماعی و اقتصادی ساکنان محله های مورد مطالعه بر میزان توسعۀ پایدار محله ها صورت گرفت .
M. , 2006, Sustainable Residential Neighborhood, Case Study: Narmak, Journal of Fine Arts and Architecture and Urbanism, Vol. 7, No. 27, PP.